Eimreiðin - 01.04.1932, Page 81

EiMREIÐIN
TRÚIN Á MANNINN
201
stafanir fil að verjast þeim og finna meðöl gegn þeim, að
Plágunni léfti.
Meðan menn trúðu því í skelfingar-blandinni fávizku, að
t>rumur og eldingar væri skröltið í vagni Jahve, ]úpiters eða
^órs, frömdu þeir ýms grimdarverk og blótuðu jafnvel mönn-
Utu til að reyna að kaupa af sér reiði guðanna. En eldingin
Var mönnum jafnskæður og varasamur óvinur fyrir því. Hún
skeytti engum bænum eða fórnum, en sló hvern, sem fyrir
varð af blindri hending. Eftir að 18. aldar húmanistinn Benja-
m>n Franklin fór að gera vísindalegar tilraunir til að beizla
aldinguna og skilja þau Iögmál, sem eldingin fer eftir, í stað
tess að hræðast hana eða tilbiðja, þá lærðist mönnum fyrst
b®ði að forðast hættuna af henni og temja hana sér til gagns
og þessi starfsemi Franklins hefur borið þann árangur að
*eiða ljós og yl í áður alveg ókunnum mæli inn í jarðríki.
Krossinn í flugdreka Franklins, sem hann dró með elding-
Utta úr skýjunum, getur þess vegna skoðast sem einskonar
iákn húmanismans. Hann er tákn þess, að afstaða mannsins
9aSnvart því, sem ekki er skilið eða skýrt, á ekki að vera
ótti eða tilbeiðsla, heldur forvitni og rannsókn. I staðinn fyrir
taossinn, þar sem mannssyninum er fórnað til að sefa reiði
e>nhvers ókunnugs guðs, komi það krosstré vísindanna, sem
te>nur náttúruöflin manninum til nytsemdar og þjónustu.
Alveg sama viðhorf hefur húmanisminn gagnvart ýmsum
°örum fyrirbrigðum, sem fólk ímyndar sér að séu dularfull
eða yfirnáttúrleg af því, að það skilur ekki orsök þeirra. Guð-
'nóður, trance, tungutal, ósjálfráð skrift og hverskonar dul-
r®nt sálarástand eða tilfinningar, alt þetta telja húmanistar,
aó eigi rót sína að rekja til náttúrlegra orsaka í manninum
slátfum og muni það vafalaust koma í Ijós við hleypidóma-
'aUsa rannsókn. Þegar þannig er búið að hafna öllum mögu-
teikum yfirnáttúrlegrar reynslu, þá er auðvitað ekki nema
eðlilegt, að guðstrúnni sé hafnað um leið. Öll tákn guðs eru
Korfin til mannanna.
En um leið og maðurinn fer að trúa aðeins á sjálfan sig,
mait sinn og megin, þá er það skoðun húmanista, að hann
t’ufi margfalda ástæðu til að snúa sér að því af alefli að
maSna þekkingu sína og hæfileika. Þá er ekki framar á