Eimreiðin - 01.01.1944, Blaðsíða 98

RITSJÁ
El.MKKIi’lN
injólkurkúu. l’á eru liirtar skýrslur
og skrár um störf félagsins, fclaga-
tul o. fl.
Hér er því sainankoniinn mikill
fróðleikur og ritið svo vandað' og
viðainikið sein svo virðulegunt félags-
skap liæfir, sem Societas Scientarium
Islandica er og á að vera. Aðeins
finnst mér útlit ritsins, svo sem
kápan, ntega vera fegurra eftirleiðis.
Sv. s.
I’orlei/ur lijarnuson: IIORN-
STHENDINGABÓK. — Akureyri
MCMXLIII. (Þorsteinn M. Jóns■
son).
Unnnælin um Hornstrandir, sem
Jón Thoroddsen lagði Hallvarði
Hallssyni í nuuni í Manni og konu,
að þær séu „paufar“, þar sem allt
sé „fnllt uf galdramönnum og alls-
konur óþjóð“, niunu vera nokkuð í
sumræmi við aliuenningsálitið, eins
og það var áður fyrr í öðrum héruð-
uin landsins, og þótt menn séu nú
liættir að trúa því, að Hornstrending-
ar fari með galdra, þá stendur þctta
útnorðiirhorii laudsins mörguin enn
fyrir hugarsjónum sem afskekktasti
og einangraðasti hluti landsins. Þetta
er Iieldur ekki að ástæðulausu. Horn-
strandir eru l'jarri öðrum byggðum.
Leiðirnar þangað hafa verið langar og
lorfærar hæði á sjó og landi. Byggð
er Jiar víðast strjái og dreifð, landið
liarðhýlt, þótt þar sé að vísu mörg
matarholan, því það á við Horn-
strandir, að
Vistarhúr eru hjörg og ldíð,
heljar þar niður ár og síð,
selur og fiskiverin víð,
í vötnunum silungsgangan.
Á slikiun stöðum er þess að vænta,
að líf fólksins og starf fái á sig sér-
stakan hlæ og að landið og lífs-
kjörin móti það í annað mót en önn-
ur héruð þess, og þess mætti líka
vænta að meira liafi varðveitzt af
gömluin siðum og gömluin skoðuii-
um í cinangrun Strandamanna en i
öðruiii sveitum.
Þorvaldur Thoroddsen fór um
nokkurn liluta Ilornstranda 1886 og
ritaði vel og skilmerkilega mn ferð
sína, hæði lýsingu á landinu og nokk-
uð cinnig um atvinnuhætti og menn-
ingu Hornstrendinga, og ég hýst við,
að þessi ferðasaga lians hafi vakið
löngun til að fá meira að vita um
þetta liérað hjá flestum, sem Iiana
liafa lesið, og þá mun mörgum hafa
þótt það góður fengur að fá í hendur
stóra hók um Ilornstrandir, ritaðar
af manni, sem sjálfur er Hornstrcnd-
ingur að ætt og uppeldi.
I formála hókarinnar segist Þor-
leifi Bjarnasyni svo frá, að sögur þær,
sem afi lians, Guðni Kjartanssoii,
hóndi í Hælavík, hafði sagt honum i
æsku, hafi leitað svo á sig, að hann
hóf skrásetningu þeirra. En þegar
liann hafði skrásctt og safnað þenn
söguni, er hann náði, þá létu ]>°
Hornstrandir liann enn ekki í friði-
„Atvinnuhættir, kjör, menning, þjóð-
trú og sögur fólksins, sem hygS1
hafði þenuaii útkjálka, teygði nng
enn til framhalds. Ég reyndi að segja
frá lífi þessa fólks, hugsunarhætti,
baráttu og trú með þeim hlæhrigð-
uni, sem ég hafði skynjað í starfi og
lærdómi uppvaxtarára minna, og 1
frásögn þeirrar kvnslóðar, sem var
fyrst og fremst kynslóð 19. aldar-
innar og að nokkru kynslóð liinnar
18.“.
Ég liygg að ekki verði annað sagt
nieð neiniim sanni en að höf. hafi
tekizt það vel að koma þessuni til-
gangi sínum í frainkvæmd. Hann he*’
ur skipt hókinni í þrjá aðalþætti,
alla mátulega jafnstóra. Fyrsta þatt-