Eimreiðin - 01.01.1944, Blaðsíða 41

kijireiðin
FÖSTUHUGLEIÐINGAR
21
lagt stund á þessa grein öðruvísi en áliorfandi, en lijá því varð
ekki komizt, þar sem heppileg tilviljun fékk því valdið, að
unglingur um tvítugt var ég viðstaddur litúrgiskar athafnir að
meðaltali sex tíma á hverjum degi í tvö ár, og komst þannig
ekki lijá því að fá um grein þessa dálitla nasasjón, án þess að
gera mikið til að afla liennar, — á sama liátt og maður lærir
ósjálfrátt erlent mál á því að dveljast í landinu, þar sem það
er talað.
Þær hugleiðingar, sem liér hirtast, eru ekki heldur skrifaðar
til að veita kerfisbundna fræðslu um litúrgíu kirkjuársins, enda
eru til margar og nákvæmar bækur um það efni eftir fróða menn.
En ég vík aftur að þeirri skoðun, að til þess maður geti skilið
kjarnann í list álfunnar um fimmtán hundruð ára skeið: róðu-
kross frá tólftu öld eða Magðalenu eftir Donatello, messu eftir
Palestrina eða passíu eftir Bach, er næstum óhjákvæmilegt að
hafa kynnt sér að nokkru táknmál kristinnar guðsþjónustugerð-
ar. Litúrgían er í senn grundvöllur, baksýn og umgerð vestrænn-
ar listar langt fram yfir siðaskipti, — nema maður vildi taka
gvo djarflega til orða að segja, að skáin í list Vesturlanda á um-
liðnum öldum væri aðeins þáttur eða þættir hinnar litúrgisku
listar kirkjunnar.
Það er í hinni mannlegu niðurlægingu gagnvart guðinum,
seni litúrgían, og síðan öll meiri háttar kristin list, nær hámarki,
en samt „þunguð af andstæðu sinni“, þeirri upphafningu sem
ttiðurlægingin ein fær veitt; en einmitt í þessari andstæðu, niður-
lægingu og upphefð, felst kjarni allrar kristinnar dulhyggju, nið-
nrlægingin sem skilyrði upphefðar er liinn mannlegi veruleiki
þessa kerfis. Það er því ekki undarlegt, þótt föstutímabilið, sá
Eluti kirkjuársins, sein er alveg sérstaklega tileinkaður þján-
mgunni, lítillækkuninni og dauðanum, rétt á undan upprisu-
Eátíðinni, sé listrænasta tímabil ársins, enda eru ýmis helztu
listaverk Vesturlanda bundin hinni trúarlegu minningu þess
Þma, og hið litúrgiska starf, opus Dei, nær þá hámarki ekki
aðeins í lengd og fjölbreytni tíðagerða, lieldur í ákafa, innileik
°g átakanleik, unz iangafrjádegi er náð.
Undirbúningur föstunnar iiefst með níuviknaföstu, sem er ní-
undi sunnudagur fyrir páska, en fastan sjálf hefst með öskudegi
þfem vikum síðar. Þegar í uppliafi níuviknaföstu hverfur úr