Eimreiðin - 01.01.1944, Blaðsíða 99

ÍSIMHKIÐIN
RITSJÁ
79
inn nefnir hami Land og Iíf. Er þar
landslýsing, yfirlit yfir sögu Horn-
^tranda, sagt frá samgönguni og við-
skiptum Hornstrendinga, atvinnuhátt-
11111 þeirra til lauds og sjávar, að'
undanskilinni hagnýtingu fuglahjarg-
anua, tnenningu og meuningarhótuni,
°g loks er þar sagt frá nokkrum
Hornstrendinguin frá síðari tímum,
si'in fram úr öðrum mönnum hafa
skarað. Er vel frá þessu öllu sagt og
skilnterkilega og kafli þessi ltinn fróð-
legasti. En að einu leyti varð ég fyrir
'onhrigðum, er ég las hann. Ég
hafði húizt við tneiri forneskju í liug-
um og liáttum Hornstrendinga en þar
segir. Að vísu er þar sagt frá ýmsu,
cr kcndir til þess, að Hornstrending-
ar liafi verið fastbundnari við það,
Sem gamalt er, en aðrir landar þeirra,
°g er sumt af því næsta merkilegt,
s'° sem átrúnaður þeirra á Guðmund
hiskup góða, en það er minna af
bessu en ég hafði húizt við. Mér varð
f>rir að spyrja hvort þetta stafaði af
b'í, að Þorleifur liefði ritað hók sína
seint, livort forneskjan, sem Horn-
sRcndingum venjulega er eignuð,
refði einkennt kynslóð, sein var verri
’11 sú, sem Þorleifur gat liaft sagnir
^rú- Eða hafa Strendurnar aldrei verið
< uts einangraðar og Hornstrendingar
*'1 uidrei eins ólikir öðrum lands-
■uönnuni og talið liefur verið? Þótt
ornstrandir séu afskekktar, þá lief-
*lr bið sama átt sér stað þar og í
óðruiii sveitum. Menn annarsstaðar að
landinu Iiafa komið þangað og
>zt þar að. Afi Stígs á Horni var
outinn siinnan úr Króksfirði, Sturla
1 Görðum var vestau frá ísafjarðar-
.Ju,,i> svo nefnd séu aðeins tvö dæmi
or Hornstrendingahók. Þessir miklu
utningar sveita á milli, sem ávallt
'sfu verið hér á landi, hafa haft
yðingarniikil áhrif á menningu vora,
m. a. stuðlað að því, að uiinna varð
um mállýzkur en vænta mátti. Þetta
mun hafa gert það að verkuin, að
Hornstrendingar, þótt afskekktir
væru, fjarlægðust aðra landsmenn
minna, í liugsuu og menningu, en
vænta hefði mátt ella. I þessum
þælti bókarinnar vil ég annars sér-
staklega henda á þáttimi af Albert
Benediktssyni. Alhert er góður full-
trúi hins harðfenga fólks, sem cld
eftir öld háði hina hörðu lífsbaráttu
sina á þessum harðhýla hjara lands
vors.
Annar þátturinn heitir Baráttan við
hjörgin, og er hann nákvæm og lif-
andi lýsing á fuglaveiðinni og eggja-
tökunni í Hornhjargi og Ilælavíkur-
hjargi. Björg þessi eru einhver mestu
fuglahjörgin á landinu, og arðiirimi
af þeim liefur ávallt verið þýðingar-
mikið atriði um afkomu Hornstrend-
inga. Lýsing Þorleifs á bjargferðun-
um sýnir það ljóst, liversu mikið fyrir
því var haft að afla þeirrar lífs-
hjargar og hversu sífelldlega þar
var telft um líf og dauða. Mun flest-
um finnast lýsing hans á þessu áhrifa-
mikil, og auk þess er það mikilsvert
að hafa fengið jafn greinargóða og
rétta lýsingu á þessu merkilega og
hættulega starfi, sem þessi lýsing
lians er, því baráttan við björgin er
þegar komin í annað liorf en áður
var og e. t. v. senn á enda kljáð, og
hefði það verið mikils misst, cf þekk-
ingin á henni liefði týnzt með síðuslu
fyglingunum.
Þriðji þátturinn heitir Dimiiia og
duimögn og hefur að geyma þjóð-
sögur og þætti. Er það góð viðhót við
sögur þær, sein áður hefur verið
safnað, en annars virðisl mér svo, að
fremur fátt nýtt, sem þjóðtrúna varð-
ar, komi fram í þeiin.
Hinn ytri frágangur hókarinnar er