Eimreiðin - 01.01.1944, Blaðsíða 96

76
RITSJA
EIMREIÐIN
gætt þess að' geta um hvar og hve-
nær. Þetta er of tíður siður útgef-
enda, ónærgætni við lesendur og
enginn greiði liöfundum. Til eru þeir
lesendur, sem telja sig vonsvikna yfir
nýrri bók, er þeir uppgötva við lest-
urinn, að efni hennar sé þeint að ein-
hverju eða öllu leyti áður kunnugt
og komið. út á prenti. Og höfundi er
það hrós og meðmæli, að verk hans
séu að nýju út gcfin, engin bót að
pukri og leynd í þessu efni.
Af þeim tólf sögum, sent hér eru
út gefnar undir hinu draumþýða sam-
heiti Álfaslótiir, kom ævintýrið
Kóngsdóttirin kveður út í jólaritinu
Dropum árið 1927, sögurnar Myndin
og Kolfinna hér í Eimrciðinni, árg.
1930 og 1932, og sagan Litlu sporin
í Tímariti Þjó'Srœknisfélags fslend-
inga í Vesturheimi árið 1942. Ef til
vill liafa fleiri þessara sagna birzt
áður, en um það fá lesendur engar
upplýsingar, fremur en unt þær fjór-
ar, sent ég kannast við úr fyrrnefnd-
um rilunt — við skjótan yfirlestur —,
og verður þar hver um að svipast
sjálfur, seni telur það óniaksins vert.
En þess vegna cr minnst á þetta at-
riði, að ég teldi það frainför, ef ís-
len/.kir útgefendur gættu þess jafnan,
að hætti vandaðra útgefenda erlendra,
að geta hcimilda, þegar um endur-
prentanir er að ræða. Suinir gæta
þess jafnan, en ekki nærri allir.
Þó að þannig verði ekki neitt ráðið
um þroskaferil höfundar Álfaslóða af
tilvitnunum bókarinnar, sem engar
eru, í aldur og fyrri útgáfu sagnanna,
þá má að nokkru ráða þann feril af
sögunum sjálfum. Sumar þeirra bera
með sér, að þær séu til orðnar undir
álirifum heitlyndrar, sveimhuga æsku,
aðrar við raunsæi og alvöru fullorð-
insáranna. Höf. tekur á viðfangscfn-
um sínum af alúð og vandvirkni —
og oftast af því nær óskeikulli smckk-
vísi. Það er fágætt að sjá nú á dög-
mn jafn fágaðan stíl og með öllu
lausan við tilgerð, eins og er á þess-
um sögum. Samtölin eru kvik og fjör-
leg, stundum snögg og leiftrandi, setn-
ingar örstuttar, eins og í hröðum
orðaskiptum á leiksviði, svo sem t. d.
í sögunum Einn á ferS og í morgun-
sól. Annars er sagan í morgunsól
ólgandi af unaði yfir íslenzkri feg-
urð um Jónsmessuskeið og vaknandi
ástum ungrar, hrifnæmrar sálar —
og rituð með þeirri eftirvæntingar-
fylltu stígandi og búin þeim óvæntu
leikslokum, sem hvorttveggja er með-
al höfuðkosta allra góðra smásagna.
Það er á það bent á kápu þesj-
arar bókar, að Svanhildur Þorsteins-
dóttir kunni „ef til vill að gjalda
þess á nokkurn hált, hver vandi cr
að eiga frægan föður“. Ég held ekki,
að á því sé nokkur hætta. Svanhildur
Þorsteinsdóttir er of sjálfstæð til þess
gagnvart listinni, og — það sem ef
til vill skiptir enn meira máli, — hun
virðist taka liana af óskiptri alvöru
og svo róttækri virðingu fyrir feg’
urð hennar og gildi, að stunduni nálg-
ast lotningu. Um þetta ber hók lienn-
ar vitni. Og það er eftirtektarvert, að
þar sem hún leitar formi sínu helzt
fyrirmyndar til skáldsins Þorsteins
Erlingssonar, föður síns, en það er i
ævintýrunum þreinur, síðast í bók-
inni, þar verða áhrifin á lesandann
sízt veigameiri en af öðru efni bók-
arinnar.
Ilöfundur Álfaslóða liefur að vísu
ekki safnað öllum sögum sínum 1
þessa bók. Þannig er ekki þarna
sagan Sigrún, sem kom í Dropum árið
1929. En hér mun þó samankomið í
eitt megnið af því, sem höf. hefur
ritað til þessa. Bókin er árangur af
starfi, sem hefur verið unnið af innn