Eimreiðin - 01.09.1960, Blaðsíða 97

EIMREIÐIN
281
sum kvæði hans eru vel þekkt enn
þann dag í dag í Danmörku og víðar
á Norðurlöndum. Gestur (Guðmundur
Björnson) er heldur ekki iiefndur, en
Ijóðabók hans „Undir ljúfum lögum“
vakti mikla eftirtekt sakir frumleika.
Ekki er Þorsteins Gíslasonar heldur
getið, og svona mætti lengi telja.
Þegar fer að nálgazt nútímann virð-
lst höfundur ná sér heldur á strik. Þá
' er®ur valið ekki eins handahófskennt,
höfundur virðist fylgja ákveðinni
hnu, og verður sjaldan eða aldrei
fútaskortur á henni. Þessi lína er í
fyllsta samræmi við stefnu hérlendra
k°mmúnista, hvort sem höfundi er
það sjálfum ljóst eða ekki. Ársritið
”h,mðir pennar“ er látið niarka tíma-
mót- álíka og Fjölnir og Verðandi
Serðu á sínum tíma, enda töldu þeir,
Sem að ritinu stóðu, að þeir væru arf-
[akar Fjölnismanna, með því að skapa
11ý tímamót í bókmenntum landsins
. r’ Km E. A. fsl. nútímabókmennt-
!r')ls- 122). Margir þeirra sem skrifuðu
! .. auða penna hafa síðan orðið mætir
,l°fundar, ekki vegna fylgis síns við
omrnúnismann, heldur þrátt fyrir
I ímaritið var málgagn hins
^'minasta ófrelsis, áróðursmálgagn
h°™múnista °g dýrkaði taumlaust
að^, StÍúrnina * Rússlandi, sem þá var
°mast í algleyming, meðal annars
6 nndirbúningi stórfelldustu rétt-
^tmorða veraldarsögunnar. Líti höf. í
ar°r urtara þeirra Gísla Brynjólfsson-
ar °k » ns Thoroddsens til samanburð-
eri Úá mun hann sjá hvað frjálslyndi
ej, ~~ ^nnars held ég að flestir for-
rjt rfr 'úl]1 vera lausir við, að áróðurs-
nntmúnista séu sett á bekk með
h(^, 111 °S Verðandi í þeim kennslu-
]esjUm’ sem ætlast er til að börnin
frá l^hSt* ^aiiinn fjallar um „laust mál
(ja]]0.!um fyrri heimsstyrjaldar". Þar er
a um Sigurð Nordal, Þóri Bergs-
son (í 6 línum), Gunnar Gunnarsson,
Þórberg Þórðarson, Halldór Stefánsson,
Guðmund G. Hagalín, þar sem ekki er
minnzt á, að liann liafi skrifað eina
einustu smásögu, Kristmann Guð-
mundsson, þar sem m. a. er mjög
kynlegur efnisútdráttur úr Morgni
lífsins, svo að ekki sé meira sagt, og
Halldór Iíiljan Laxness, af eldri liöf-
undum samtímans. Er þar getið ævi-
atriða þeirra og helztu verka, en eins
og drepið var á, er efnisútdrætti ábóta-
vant víða.
Þá koma yngstu skáldsagnahöfund-
arnir. Þeir eru fljóttaldir, ekki nema
þrír, Stefán Jónsson, Guðmundur
Daníelsson og Ólafur Jóh. Sigurðsson.
Um tvo þessara höfunda er farið mjög
lofsamlegum orðum, en hinum þriðja
leyft að vera með. Stefán Jónsson er
einkum kunnur sem barnabókahöfund-
ur. Er hann sá eini í þessari bók-
menntasögu, sem getið er af þeim,
sem skrifa fyrir börn, og eru þeir þó
fleiri, eins og állir vita. En úr því að
minnzt er á barnabókahöfunda, verð-
ur víst mörgum á að spyrja: Hvers
vegna er ekki minnzt á Sigurbjörn
Sveinsson í bókmenntasögu, sem ætl-
uð er unglingum? Og hvers á Jón
Sveinsson að gjalda, eða eru Nonna-
bækurnar gleymdar? Eða álítur ltöf.
báða þessa höfunda svo lélega, að þeir
eigi ekki skilið að vera með? Sé bók-
menntamat hans á svo lágu stigi, liefði
hann átt að læra meira áður en hann
lagði út í að skrifa bókmenntasögu. —
Hvað skáldsagnahöfunda síðustu ára-
tuga snertir, þá veit hvert ntannsbarn
á landinu, að margir fleiri en þeir, sem
nefndir eru, hlutu að vera með í þessu
ágripi, ef á annað borð átti að gera
samtímabókmenntunum nokkur slcil;
hjá því varð ekki komizt með nokkru
móti. I þessum stutta ritdómi verður
ekki farið út í að nefna nöfn þeirra
höfunda, sem eru alveg sjálfsagðir í