Tímarit lögfræðinga - 01.12.1983, Síða 46

DÓMAR MANNRÉTTINDADÓMSTÓLS
EVRÓPU 1982 og 1983
Mannréttindasáttmáli Evrópu var undirritaður 4. nóvember 1950.
Síðan hafa 5 viðbótarsamningar verið gerðir. Af íslands hálfu var
sáttmálinn fullgiltur 1953, og tók hann gildi fyrir Island 29. júní það
ár, sbr. auglýsingu nr. 11/1954. Viðbótarsamnirigarnir hafa einnig
verið fullgiltir. 1 sáttmálanum segir, að mannréttindanefnd Evrópu og
mannréttindadómstóll Evrópu skuli tryggja, að staðið sé við skuld-
bindingar þær, sem samningsaðilar hafa tekist á hendur. Ekki er ríki
þó skylt að hlíta lögsögu dómstólsins nema það samþykki það í til-
teknu máli eða gefi almenna yfirlýsingu um þetta atriði. Af 21 ríki,
sem fullgilt hafa sáttmálann, hafa 19 gefið slíka yfirlýsingu, flest fyrir
tiltekið tímabil. Af íslands hálfu var lögsaga mannréttindadómstólsins
fyrst viðurkennd með yfirlýsingu 1958, en skuldbindingin hefur verið
endurnýjuð síðan, síðast 1979 og þá til 5 ára. Ákvæði mannréttinda-
sáttmálans um málskot til mannréttindadómstólsins komu til fram-
kvæmda 1959. Fá mál komu til dómstólsins fyrstu árin, en þeim hefur
fjölgað mikið að undanförnu. Á árinu 1982 kvað dómstóllinn upp 11
dóma og fékk til meðferðar 10 ný mál, sem reist voru á 12 kærum til
mannréttindanefndarinnar. Nýju málin voru 16 árið 1983 á grund-
velli 24 kæra, en dómar voru 15. 1 árslok 1983 hafði 72 málum verið
skotið til mannréttindadómstólsins frá upphafi á grundvelli 110 kæra.
Dómar voru orðnir 76, enda eru oft tveir dómar í hverju máli og hinn
síðari um bætur til kæranda frá ríkinu, sem kært er. Ekkert íslenskt
mál hefur til þessa verið lágt fyrir mannréttindadómstólinn.
Dómar mannréttindadómstólsins eru prentaðir í opinberri útgáfu
bæði á ensku og frönsku. Á vegum dómstólsins eru þeir einnig þýddir
á mál þess ríkis, sem kært er. Einkafyrirtæki láta þýða dómana á
önnur tungumál hinna mannmörgu ríkja í Vestur-Evrópu og gefa út.
Frásagnir af dómunum á íslensku eru hins vegar fáséðar. Skrifstofa
dómstólsins í Strassbourg í Frakklandi hóf fyrir nokkru að birta út-
drætti úr dómunum, og hefur hún átt hlut að því, að þeir væru þýdd-
248