Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Blaðsíða 20

Önnur tillaga okkar til breytinga tengist því, að samkvæmt skaðabótalögum
eru tjónþolum einungis ætlaðar bætur til 70 ára aldurs nema í undantekn-
ingatilvikum, sbr. 2. mgr. 9. gr. Fram að gildistöku laganna hafa bætur hins
vegar jafnan verið ákveðnar samkvæmt töflum tryggingafræðinga, þar sem gert
er ráð fyrir einhverri tekjuöflun fram yfir áttræðisaldur. Töflur þessar eru
byggðar á meðaltalsreynslu um lífs- og starfslíkur og hinn árlegi fjárhagslegi
skaði því metinn lægri með hækkandi aldri. Fyrir mann, sem slasast á miðjum
aldri, getur þessi breyting hinna nýju laga augljóslega numið nokkrum fjár-
hæðum til lækkunar. Mestu munar þetta fyrir mann, sem slasast 69 ára gamall
og á samkvæmt eldri reikningsaðferðum óbætt 3,95 árslaun. Sá hinn sami fengi
hins vegar aðeins 0,92 árslaun bætt ef ekki er reiknað með tekjum eftir sjötugt.
Þá á að vísu í báðum tilvikum eftir að taka tillit til skattafrádráttar. Fyrir 50 ára
gamlan mann verða bætur nálægt 5% lægri ef tekjutap eftir sjötugt er ekki bætt.
Fyrir 17 ára gamlan tjónþola munar þetta hins vegar litlu, þ.e. innan við 1%.
I tryggingafræðilegu töflunum er gert ráð fyrir að tjónþoli hefði án slyssins
fylgt í atvinnutekjum meðaltalstekjum jafnaldrahóps síns til æviloka. Honum
eru því ekki ætluð óskert laun til sjötugs heldur síminnkandi árstekjur í fram-
tíðinni þar sem heildartekjur jafnaldrahópsins minnka með aldrinum, meðal
annars vegna þess að nokkrir falla frá, aðrir veikjast, enn aðrir missa starfsþrek
og minnka við sig vinnu með hækkandi aldri eða af öðrum ástæðum.
Næsta óeðlilegt er að tjónþoli sé látinn fylgja tekjuþróun jafnaldrahóps síns
fram til sjötugs en sé þá kippt út úr hópnum. Látinn taka á sig áföllin fram til
þess aldurs en fái ekki að njóta þess sem ávinnst eftir það aldursmark.
Við sáum ekki tilefni til að hverfa frá hinum hefðbundnu uppgjörsaðferðum
að þessu leyti, svo sem gert var með lögunum. Við töldum rétt, að þær yrðu
teknar upp að nýju. Slík ákvörðun bryti heldur ekki á nokkum hátt gegn þeim
markmiðum, sem að var stefnt með setningu laganna.
Á því var vakin athygli að víðast í nálægum löndum er við útreikning fram-
tíðartekjutjóns vegna örorku ekki reiknað með að bæta atvinnutekjutjón eftir
tiltekinn aldur. Er þá miðað við 65 til 70 ár. Þá er og á það að líta að líf-
eyrisgreiðslur almannatrygginga frá 67 ára aldri eru tekjutengdar. Eingreiðsla
örorkubóta, einhvern tíma á starfsævinni, hefur ekki áhrif á þessar lífeyris-
greiðslur. Má leiða að því viss rök að tillaga okkar í þessu efni geti leitt til
tvígreiðslu í slíkum tilvikum.
Þriðja efnisatriðið í tillögum okkar um breytingar á 6. gr. laganna leiddi af
þeirri staðreynd að launatekjur manna dreifast ójafnt yfir starfsævina. Tekjur
manna eru að jafnaði hæstar um miðbik starfsævinnar en lækka síðan nokkuð
fram að starfslokum. Tekjur ungra manna eru sjaldnast eðlilegur grundvöllur
fyrir áætlun um ævitekjur þeirra. Sést þetta vel af eftirfarandi töflu um aldurs-
fylgni atvinnutekna:
244