Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Blaðsíða 15

Örorka tjónþola reiknast í hundraðshlutum (örorkustigum).
Greiðslur, sem tjónþoli fær frá þriðja manni vegna líkamstjóns, svo sem almanna-
tryggingum, lífeyrissjóði eða vátryggingafélagi, dragast ekki frá skaðabótakröfu.
Greiðslur frá samnings- eða lögbundinni atvinnuslysatryggingu launþega skulu þó
dregnar frá skaðabótakröfu hans á hendur vinnuveitanda þeim sem slysatrygginguna
keypti. Bætur frá slysatryggingu ökumanns eftir umferðarlögum skal einnig draga
frá skaðabótakröfu. Sama gildir um bætur frá sams konar slysatryggingu manns er
slasast sem farþegi í eigin ökutæki.
Jón Erlingur Þorláksson gagnrýnir þessa grein og telur, að viðmiðun við
fjárhagslega örorku, sbr. 2. mgr. 5., gr. sé af ýmsum ástæðum óheppileg.7 Eitt
helsta nýmæli skaðabótalaganna frá 1993 fólst einmitt í því að taka upp mat á
fjárhagslegri örorku og byggja á henni í stað læknisfræðilegrar örorku við
ákvörðun bóta fyrir fjártjón.
Gagnrýni Jóns Erlings er um margt athyglisverð og studd vönduðum rökum.
Þrátt fyrir þau töldum við ekki nægjanlegt tilefni til þess að gera tillögur um
breytingar á lagagreininni, a.m.k. ekki að sinni. I fjárhagslegu örorkumati felst
tilraun til þess að meta þær einstaklingsbundnu fjárhagslegu afleiðingar af
líkamstjóni sem verða í framtíðinni og þar með skilgreina það sem bæta ber
samkvæmt grundvallarreglu skaðabótaréttarins um fullar bætur fyrir fjártjón.
Þrátt fyrir erfiðleika sem alltaf hljóta að verða fyrir hendi við gerð fjárhagslegs
örorkumats og þá óvissu um réttmæta niðurstöðu sem slíkum mötum hlýtur að
fylgja í mörgum tilvikum, þá töldum við að ekki hefði verið bent á betri
mælikvarða til að ákveða skaðabætur fyrir líkamstjón. Töldum við því rétt að
miða áfram við fjárhagslegt örorkumat eins og gert er í nálægum löndum.
Hér á landi hafa vinnureglur við mat á fjárhagslegri örorku þróast þannig
eftir gildistöku skaðabótalaganna, að nánast öllum málum þar sem óskað er
mats á örorkustigi er skotið til örorkunefndar sem starfar skv. 10. gr. laganna.
Hefur þessi þróun orðið með öðrum hætti en í Danmörku þar sem tæpur tíundi
hluti matsmála fer til sambærilegrar nefndar. í öðrum tilvikum annast einstakir
læknar mötin. Gætt hefur vaxandi efasemda um að fjárhagsleg örorkumöt skv.
gildandi lögum séu í reynd góður mælikvarði á einstaklingsbundið fjártjón
slasaðs fólks. Það hefur verið stutt gildum rökum að fjárhagsleg örorka verði
metin þannig að örorkustigin verði talin jafngilda miskastigum (læknisfræði-
legri örorku), nema í þeim tilvikum þegar ástæða er til þess að ætla að fjárhags-
legar afleiðingar slyssins verði aðrar.
7 Tilvitnað rit bls. 37-42.
239