Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Blaðsíða 92

kvæmt 10. gr. (arður, sjá dæmi um útreikning í kafla 3.3.4.6 hér að framan), 7.
mgr. 13. gr. (söluhagnaður vegna sölu íslenskra hlutabréfa), 3. mgr. 15. gr. (laun
sjómanna í alþjóðlegum skipaflutningum), 16. gr. (stjómarlaun) eða 1.-6. mgr.
21. gr., c liðs 7. mgr. 21. gr. og 8.-9. mgr. 21. gr. (starfsemi í sambandi við
hagnýtingu kolvetnislinda).
Hin Norðurlöndin nota frádráttarregluna sem meginreglu, sbr. 1.-3. mgr. og
5. og 6. mgr. 25. gr. Hins vegar er undanþáguaðferðin notuð um vissar tekju-
tegundir í þeim öllum. Þetta gildir um launatekjur samkvæmt 1. mgr. 15. gr. og
a lið 7. mgr. 21. gr.
Að lokum eru í 7. mgr. 25. gr. að finna sameiginleg ákvæði.
3.3.6 Sérstök ákvæði
3.3.6.1 26. grein. Almennar skattlagningarreglur
Akvæði samsvarandi þeim sem er að finna í 26. gr. norræna samningsins er
ekki að finna í OECD-fyrirmyndinni.
I 1. mgr. segir að tekjur sem aðili heimilisfastur í samningsríki hefur eða eign
sem hann á megi ekki skattleggja í öðru samningsríki nema skattlagning sé
skýlaust heimil samkvæmt samningnum. Þetta ákvæði er talið nauðsynlegt
vegna þess að norræni samningurinn er marghliða, þannig að fleiri en tvö
samningsríki geta samkvæmt eigin löggjöf átt rétt til að skatta tekjur eða eign.
Tilpangur ákvæðisins er umdeildur.32
I 2. mgr. er almenna reglan um varaskattlagningarrétt. Þessi regla heimilar
heimilisfestarríkinu (ríkinu sem skattaðili er heimilisfastur í) að skattleggja
tekjur og eignir sem hitt ríkið hefur samkvæmt samningnum heimild til þess að
skattleggja, þegar það ríki samkvæmt eigin löggjöf leggur ekki skatt á tekjumar
eða eignirnar, sbr. nánar 2. mgr. 26. gr. Slík varaskattlagning kemur einkum til
þegar hitt ríkið skortir lagaheimild til þess að skattleggja viðkomandi tekjur eða
eign, sbr. umfjöllun um eftirlaun í kafla 3.3.4.14 hér að framan.
Akvæði 1., 2. og 5. málsgr. 26. greinar nýja samningsins eru í samræmi við
1.-3. mgr. gamla samningsins. í nýja samningnum em í 3. og 4. mgr. tekin inn
viss ákvæði varðandi eftirlaun og lífeyri. Samkvæmt nýju ákvæðunum í 3. mgr.
er ákvæðum 2. mgr. um varaskattlagningarrétt ekki beitt á finnskan og sænskan
ellilífeyri (folkpension) svo sem nánar er skilgreint í málsgreininni.
Nýja ákvæðið í 4. mgr. hefur það í för með sér að eftirlaun og lífeyrir sem
eru skattlögð í heimilisfestarríki móttakandans samkvæmt ákvæðunum um
varaskattlagningarrétt skattleggjast þar einungis að því leyti sem eftirlaunin eða
lífeyririnn fara fram úr 20.000 sænskum krónum á almanaksári ef móttakandinn
hefði átt rétt á sérstökum frádrætti vegna aldurs og örorku í greiðsluríkinu.
32 Sjá Det nordiska skatteavtalet med kommentarer andra upplag 1990, bls. 237-238, annars
vegar og Odd Hengsle-Mogens Rasmussen: „Triangulæra tilfælde-dobbeltbeskatning", Skatte-
politisk Oversigt 1990, bls. 241-243, hins vegar.
316