Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Síða 52

t.d. hjá handverksmönnum, hvort staðgengill hafi verið ráðinn eða mönnum
sagt upp.51 Slík atriði ber þó að sammeta í ljósi vinnumarkaðar, sölumarkaðar
og afkomu fyrirtækisins. Það er ekki hlutverk matslæknis að kanna rekstrar-
þætti sjálfstætt starfandi einstaklings til að ákvarða upphæð bóta heldur ein-
ungis til að geta ákvarðað lengd óvinnufæmi.
Hjá heimavinnandi einstaklingum, bömum, listamönnum og öðram í svip-
aðri stöðu ákvarðar matslæknir lengd óvinnufæmi út ffá sjúkdómsgangi og
vinnuframlagi tjónþola. Upphæð bóta ræðst hins vegar af öðrum sjónarmiðum:
hjá heimavinnandi eftir útlögðum kostnaði og hjá listamönnum eftir verk-
efnaskrá.52
Hafi tjónþoli verið atvinnulaus er hann slasaðist á hann því aðeins rétt til bóta
fyrir tímabundið atvinnutjón að hann geti sýnt fram á að hann hafi átt von á
ömggri vinnu á meðan hann hefði verið talinn óvinnufær.53 Það er tæpast
hlutverk matslæknis að leggja mat á möguleika hins atvinnulausa á vinnu-
markaðinum, enda er það almenn venja við gerð örorkumata að miða við að
vinnumarkaðurinn sé í jafnvægi. Hins vegar getur matslæknir tiltekið það tíma-
bil, sem líklegt er að tjónþoli hefði verið óvinnufær hefði hann haft atvinnu. Það
er síðan málsaðila að kljást um það hvort tjónþoli hafi í raun átt möguleika á
vinnu á hinum metna óvinnufæmitíma.
I dönskum dómum hefur borið á þeirri skoðun að hafi tjónþoli fyrir tjónsdag
verið haldinn einhverjum veikleika, vöntun eða bæklun, sem lengir óvinnu-
fæmitíma hans, á hann ekki rétt á að fá þessa lengingu bætta:
Der tages ikke hensyn til, at skadelidte eventuelt i forvejen har særlige anlæg eller
defekter, dersom disse ikke ville have medfprt uarbejdsdygtighed, hvis skaden ikke
var intruffet, jfr. U 1970.780 H (skadelidte led af en neurose, der bevirkede, at
uarbejdsdygtighedsperioden forlængedes. Skadelidte krævede erstatning for 2 árs
uarbejdsdygtighed, men blev kun tilkendt erstatning for cirka et ár)...
U 1975.319 0 (skadelidte var gravid, hvorfor en del af behandlingen blev udskudt
med komplikationer til fplge. Erstatningsudmálingen blev ikke pávirket heraf)“.54
Ljóst er að það er einungis á færi matslækna að greina á milli óvinnufæmi af
völdum tjóns og framlengdrar óvinnufæmi af völdum veiklunar eða bæklunar
er var fyrir hendi fyrir tjónið. Hér getur matslæknir stuðst við eðlilegan
óvinnufæmistíma fyrir tiltekið líkamstjón, en það sem fram yfir er telst þá
tengjast fyrra ástandi tjónþola. Þetta sjónarmið er í samræmi við hugmyndina
um forskaða, þ.e. veikleika eða bæklun fyrir tjónsatburð, en forskaði telst
óháður slysinu.
51 Mpller, Jens: Erstatningsansvarsloven med kommentarer. Kaupmannahöfn 1996, bls. 63-64.
52 Mpller, Jens: Erstatningsansvarsloven med kommentarer. Kaupmannahöfn 1996, bls. 65-68.
53 Mpller, Jens: Erstatningsansvarsloven med kommentarer. Kaupmannahöfn 1996, bls. 61.
54 Mpller, Jens: Erstatningsansvarsloven med kommentarer. Kaupmannahöfn 1996, bls. 62.
276