Tímarit lögfræðinga - 01.12.1997, Síða 67

erlendar ríkisstjórnir um gagnkvæmar ívilnanir varðandi tekju- og eignarskatta
og útsvar og um gagnkvæm upplýsingaskipti og innheimtu opinberra gjalda
milli ríkja. Það er samkvæmt þessari heimild sem gerðir eru tvísköttunar-
samningar við önnur ríki. Tvísköttunarsamningar eru þjóðréttarsamningar sem
gerðir eru með heimild í settum lögum eins og að framan er lýst og verða því
að teljast hafa sama gildi og almenn lög, enda séu þeir að efni til innan þeirra
heimilda sem lög leyfa. Dönsk heimildarlög frá 1953 heimiluðu ríkisstjóm
Danmerkur að gera skattasamninga við önnur rfki án þess að leggja þá
sérstaklega fyrir danska þjóðþingið. Tvísköttunarsamningar sem gerðir voru í
samræmi við þessi lög voru án frekari aðgerða taldir verða hluti af dönskum
rétti.11 Telja verður að svipað gildi hér á landi enda séu samningarnir birtir með
lögformlegum hætti, og að heimildir 1. mgr. 117. gr. tskl. og 1. mgr. 34. gr.
útsvl. feli í sér fyrirfram samþykki Alþingis og heimild fyrir rfldsstjómina til
tvísköttunarsamninga. Hér verður ekki um það fjallað hvort þetta samþykki
kunni að fara í bága við stjómskipunarlög.12 í framkvæmd er gengið út frá því
að birtir tvísköttunarsamningar hafi lagagildi hér á landi og séu hluti af
íslenskum álagningarreglum og er til þeirra vitnað í leiðbeiningum og
úrskurðum skattyfirvalda og yfirskattanefndar. Ekki er vitað um neina dóma um
tvísköttunarsamninga þegar þetta er ritað en til em örfáir dómar héraðsdóms þar
sem fjallað er um aðstoðarsamning Norðurlanda.
I þessu sambandi er vert að undirstrika að tvísköttunarsamningar geta aldrei
orðið sjálfstæð skattlagningarheimild heldur er aðalhlutverk þeirra að ákvarða
hvemig skattlagningarrétti samningaríkjanna er komið fyrir hjá öðm ríkjanna
eingöngu eða skipt á milli þeirra og hvaða reglur gilda um aðferðir við það að
komast hjá tvísköttun og við skipti upplýsinga, enda kveða heimildarákvæði
íslenskra laga eingöngu á um gagnkvæmar ívilnanir og gagnkvæm upplýs-
ingaskipti.13 Enda þótt ákveðinn réttur til skattlagningar sé í tvísköttunar-
samningi lagður til íslenska ríkisins verður hann ekki framkvæmdur hérlendis
án þess að heimild sé til þess í íslenskum lögum. Hér má nefna eftirfarandi
dæmi til skýringar. Þrátt fyrir nýlega innleiðslu 10% fjármagnstekjuskatts
hérlendis nær hann samkvæmt íslenskum lögum ekki til vaxtagreiðslna til
þeirra sem heimilisfastir eru erlendis. Hvorki í 3. gr. tskl. né öðrum ákvæðum
þeirra laga er að finna heimild til að skattleggja vexti til erlendis búsettra aðila.
Samkvæmt 2. málsgr. 11. gr. tvísköttunarsamnings okkar við Eistland má ísland
•eggja 10% skatt á vexti sem greiddir eru til Eistlands. Þessu ákvæði samn-
11 Sjá Th0ger Nielsen: Indkomstbeskatning II 1972, bls. 504, og Indkomstbeskatning I 1965,
bls. 241. Nú eru tvísköttunarsamningar í Danmörku lagðir fyrir danska þjóðþingið til samþykktar.
12 Sjá Stefán M. Stefánsson: „Um þörf á lögfestingu þjóðréttarsamninga", fylgiskjal með Skýrslu
urnboðsmanns Alþingis 1988, bls. 6-7 og bls. 10.
13 Sjá Th0ger Nielsen, II, bls. 505, og ennfremur 2. gr. sænsku laganna um tvísköttunarsamning
•nilli Norðurlandanna þar sem segir: „Avtalets beskatningsregler skall tillampas endast i den m&n
dessa medför indskrankning av den skattskyldighet i Sverige som annars skulle föreligga" (Prop.
1996/97:44).
291