Tímarit lögfræðinga - 01.04.2003, Síða 34

þýddi að fullveldið þekkti engin takmörk í tíma, í valdi eða á valdsviði21 og það
þýddi líka að gagnvart fullvaldinum var engin áfrýjun eða dómur mögulegur.
Fullvaldurinn hafði einnig það sem á þýsku er nefnt Kompetenz-Kompetenz,
þ.e. hann réð í senn lögum og dómum, hafði sjálfdæmi:
Persóna fullvaldsins er að lögum ávallt undanþegin því hversu mikinn styrk eða vald
hann kann að veita einhverjum öðrum; og hann veitir aldrei svo mikið að hann ekki
haldi eftir meira enn.24
Að vera óskiptanlegt felur í sér að fullveldið er aðeins eitt, ríkisvaldið er
óskiptanlegt hvort sem er milli margra jafnrétthárra, sbr. nútíma sambandsríki,
eða eftir verksviðum, sbr. þrískiptingu ríkisvalds í nútímaríkjum. Bodin gerir
ráð fyrir valdapýramída, að fullvaldurinn framselji öðrum vald, en geti tekið
fram fyrir hendur þeirra eða afturkallað vald þeirra hvenær sem er. Vald-
heimildir fullveldis verða að vera þannig að þær heyri fullvaldinum til einum,
séu sérréttur hans.
Fyrst er löggjafarvald, vald til að setja öllum í heild og hverjum og einum
lög.' Þá kemur vald til að lýsa yfir stríði og friði, hervald, sem Bodin telur einn
mikilvægasta þátt fullveldisins, viðurkenndan í öllum samfélögum. í þriðja lagi
er það fullvaldsins að skipa æðstu embættismenn, skipunarvald, en þeir skipa
síðan aðra sér lægra setta. Fullvaldurinn hefur æðsta dómsvald, hann náðar og
veitir sakaruppgjöf. Fullvaldurinn einn hefur rétt til að slá mynt því gjaldmiðill
er sama eðlis og lög og gildi hans byggist ávallt á fullvaldinum sem iðulega
lætur slá mynd sína á myntina. Skattlagningarvald, undanþágur frá skatti og
óbeinir skattar - allt þetta veltur á lagasetningarvaldi og tilheyrir þannig vald-
heimildum fullvaldsins. Aðrir kunna að hafa rétt til gjaldtöku innan ákveðinna
marka, t.d. á landi, en fullvaldurinn einn hefur rétt til sjávarins. Þá segir Bodin
að betra sé að nefna að réttur til að þröngva þegnum til að skipta um tungumál
sé sérréttur fullvaldsins.
Kenning Bodins samanstóð af þessum ofangreindu meginatriðum og margir
urðu til þess að endurskrifa, breyta og bæta við kenninguna um fullveldi, t.d.
Hugo Grotius sem útfærði fullveldi í þjóðarétti og Thomas Hobbes sem lagði
fyrstu drög að hugtakinu persóna að lögum og notaði það um ríkið.
En kenningar eru eitt og lögfest framkvæmd annað. A okkar dögum er oft
kallað eftir skilgreiningu á fullveldi og spurt hvað það yfirleitt sé. Fullveldi er
framar öðru lögfræðilegt hugtak og greining á lögfestri framkvæmd fullveldis
er, að mínu mati, forsenda annarrar fræðilegrar umræðu og þar með kenningar
23 Jean Bodin: On Sovereignty, bls. 3.
24 On Sovereignty, bls. 2.
25 On Sovereignty, bls. 56-79.
28