Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1918, Page 53

sem niaður vill ekki lála á bera fyrir nokkurn niun; en
hún getur líka sprottið af því, að maður þori ekki að hefna
sín fýr en maður á ekkert á hættu sjálfur, en þá hefnir
maður sin fyrir bragðið ofl og einatt grimmilega.
I5etta á sjer þó einkum stað, þegar öfund og hleyðimenska
samlagast þykkjunni, þannig að manni gerir bæði að hlæða í
augum gengi mótstöðumanns síns og þorir þó ekki á hinn
hóginn að veitast að Iionum. þá elur þykkjan grimdina í
skauti sínu. Maður heitir þá sjálfum sjer þvi að hefna sín
grimmilega, ef maður komist höndum undir, og gerir það
lika undir eins og maður þykist ekki eiga neilt á hæltu
sjálfur. Öfundsjúk ragmenni, er til valda komast, verða því
ol't hinir grimmúðugstu harðstjórar, ef þeim er ekki haldið í
skefjum, haldið hræddum á einhvern hátt.
Þá er loksins sú tegund reiði, þar sem vjer l ö k u m
þykkjuna upp fyrir aðra, reiðumst fyrir þeirra hönd
og yfir meðferðinni á þeim. 'Fíðast reiðast skepnur að eins
fyrir hönd atkvæma sinna og nánustu fjelaga, verja þá og
hefna þeirra. En menn geta reiðst yfir ómaklegri meðferð á
öllu þvi, er þá tekur sárt til, og nefnist þetta gremja, af
því að manni gremst meðferðin. Gremjan er ef til vill eins
konar sambland hrygðar og reiði.
Gremjist mönnum mjög framferði annara, af þvi að það
slingur svo mjög i stúf við það, sem sæmilegt er talið, þá
kemur hin almenna gremja lil skjalanna. En hún hefir
í hótunum við þá, er ekki vilja semja sig að »lögum og
Iandssið«, álasar þeim og veitir þeim aðsúg eða hreina og
heina aðför.
Eftir því, sem nú hefir verið tekið fram um hinar mis-
munandi tegundir reiðinnar, verður ekki fullvrt, að einasta
markmið hennar sje eyðilegging eða tortiming þess, sem
reiðin hilnar á. Ekki vcrður heldur sagt, að reiðin stefni
jafnan að þvi að koma fram hefndum eða að refsa eða að
vanda um, þólt alt sjeu þetta markmið hennar í einslökum
tilfellum. En samt sem áður sýnir reiðin sig jafnan í ein-
hveis konar áleilni á aðra, ýmist i orði eða verki, og
finnur sjer helst fullnægt í því að hrjóta það á einhvern hátt
á hak aftur, sem vakið hefir vanþóknun manns eða reiði.
IJá er að lokum að athuga það, að ef reiðinni er ekki
svalað, þá getur hún oft af sjer reiðigirni og hefndarhug.
Sjest þella hest á því, hversu ofl nianni rennur í skap, þá
er maður sjer mann, sem einhvern tíma Iiefir stygl mann