Árbók Háskóla Íslands - 01.01.1979, Page 58

HEIMSPEKIDEILD OG FRÆÐASVIÐ HENNAR
Um sögu og stöðu heimspekideildar
almennt
Sögu heimspekideildar má að einu leyti
Iíkja við sögu heimspekinnar sjálfrar:
Deildin hefur fóstrað ýmsar fræðigreinar
sem síðan hafa vaxið frá henni og tekið sér
bólfestu í öðrurn deildum. Slíkt gerðist fyrst
árið 1965 þegar kennsla var hafin til B.A.-
prófs í raungreinum á vegum verkfræði-
deildar, en þá fluttust nokkrar greinar yfir í
verkfræðideild. Slíkt gerðist aftur árið 1976
þegar félagsvísindadeild var stofnuð, en þá
fluttu þrjár greinar úr deildinni.
Þótt allsendis sé óvíst að þessi þróun
haldi áfram, mætti vissulega hugsa sér að
stofnuð yrði sérstök tungumáladeild við
háskólann, en eftir sætu þá væntanlega í
deildinni heimspeki, sagnfræði og e. t. v.
almenn bókmenntafræði og almenn mál-
vísindi; þessar tvær síðast nefndu greinar
gætu þó eins átt samleið með tungumála-
greinum.
En því er þessi hugsanlega þróun hér
nefnd, að hún vekur til umhugsunar um
stöðu og hlutverk mannlegra fræða í Há-
skóla íslands og þar með í menntalífi þjóð-
arinnar allrar. Er hin breytta staða þeirra til
marks um það að hlutverk þeirra sé nú
orðið annað, jafnvel annars eðlis en verið
hefur, eða að nú sé loks viðurkennt að
mannleg fræði séu og hafi ævinlega verið
ófullburða vísindi eða vanþróuð og nú sé
skeið þeirra senn á enda runnið?
Þess er að sjálfsögðu enginn kostur að
gera þessum spurningum skil hér, hvað þá
að leita svara. Þær hafa hins vegar leitað
sífellt fastar á og gefið tilefni til mikillar
umræðu í hinum vestræna heimi, þar sem
menningararfurinn einkennist öðru fremur
af húmanisma og upplýsingu. Hérlendis
hafa þessi mál ekki enn verið tekin föstum
tökum, þó að ýmsar breytingar á skipan
mannlegra fræða hafi átt sér stað bæði í
heimspekideild og annars staðar í mennta-
kerfinu. Þess er að vænta að þessi mál verði
tekin til rækilegrar skoðunar á næstu árum
bæði innan háskólans og utan.
Um starfsemi deildarinnar
Á síðustu þremur árum hafa átt sér stað
ýmsar breytingar á starfsemi heimspeki-
deildar. Með stofnun félagsvísindadeildar
haustið 1976 hurfu bókasafnsfræði, sálar-
fræði og uppeldisfræði úr deildinni, en hún
er þó eftir sem áður ein fjölmennasta deild
háskólans. í deildinni eru 21 námsgrein, þar
af eru fjórar kenndar til kandídatsprófs, en
16 til B.A.-prófs, og íslenska fyrir erlenda
stúdenta til bacc. philol. Isl.-prófs. Haustið
1977 hófst kennsla í rússnesku sem auka-
grein til B.A.-prófs og haustið 1978 hófst
kennsla í spænsku sem aukagrein til B.A.-
prófs.
í júlí 1977 gekk í gildi ný reglugerð fyrir
kennslu og nám í deildinni. Megin-
breytingin var sú að í stað stigakerfisins (til
B.A.-prófs þurfti 6 stig) var tekið upp
námseiningakerfi (til B.A.-prófs þarf 90e)
og þá jafnframt gerð veigamikil breyting á
samsetningu B.A.-prófs. Nemandi skal
velja sér eina aðalgrein og taka í henni
minnst 60e (það samsvarar 2ja ára námi
eða 4 stigum skv. eldra kerfinu) og eina
aukagrein og taka í henni minnst 30e (eins
árs nám eða 2 stig skv. eldra kerfinu).
Samhliða þessum reglugerðarbreyting-
um setti deildin sér þá reglu að skipuleggja
kennsluna með þeim hætti að nemandi
þurfi yfirleitt ekki að sækja fleiri en 12
fyrirlestra á viku rniðað við fullt námsálag.
Þessi fækkun kennslustunda hefur haft í för
með sér aukna heimavinnu nemenda, og í