Hugur - 01.01.1997, Side 87

HUGUR
Gagnrýni opinberrar skynsemi
85
2. Listi yfir frumgæði af félagslegum toga er tekinn úr hefð í stjóm-
málaumræðu og heimspeki. Þetta em þau gæði sem menn vilja hafa
hverju svo sem þeir annars sækjast eftir:
Réttindi og frelsi af ýmsu tagi.
Tækifæri og áhrifavald.
Tekjur og eignarauður.
Efnislegar undirstöður sjálfsvirðingar.
O. s. frv.
3. Listi yfir gmnnfrelsi er einnig tekinn úr hefðinni:
Stjómmálafrelsi: Kosningaréttur og kjörgengi.
Málfrelsi og samkomufrelsi.
Samviskufrelsi og skoðanafrelsi.
Persónufrelsi: Friðhelgi einkalífs og eignarréttar.
Friðhelgi fyrir handtöku og kyrrsetningu án lagastoðar.
O. s. frv.
Kennisetningar Kants
1. Hið óskilyrta siðaboð: Breyttu eftir lífsreglu sem samkvæmt er að
gildi fyrir alla.
2. Réttarfræði: Hún er greinandi, greinir hvað fólgið er í hinu óskilyrta
siðaboði og gefur þannig ekkert nýtt en skiptist svo:
A. Einkaréttur: Réttur sem til er með manninum og án þess að horft
sé til samfélags manna; náttúruréttur:
a. Hvað það merkir að tala um mitt/þitt; eignarréttur.
b. Hvemig menn öðlast eignir.
c. Einkaeign verður röklega til úr sameign.
B. Opinber réttur: Réttur í skipulögðu samfélagi með mönnum.
a. Réttur í tilteknu ríki.
b. Þrígreining valds og staða þjóðhöfðingja.
c. Réttur þjóða sín á milli.
d. Alþjóðlegur réttur, réttur (al)heimsborgarans.
3. Dygðafræði: Hún er samsetjandi þar sem við hið óskilyrta siðaboð
þarf að bæta þeim tilgangi sem menn hafa með breytni sinni. Því felur
dygðafræðin í sér margt nýtt umfram réttarfræðina, einkum þó skyldur
og er þessar helstar:
A. Frumskylda:
a. Leitaðu að eigin fullkomnun.