Hugur - 01.01.1997, Qupperneq 10

Hugur - 01.01.1997, Qupperneq 10
8 Stefán Snœvarr HUGUR undir skilgreininguna, hinn andæfir þessu ákaft. Listmat virðist því ráða æði miklu um það hvernig skilgreiningum á hugtakinu er beitt. Kannski er lausn vandans sú að hugtakið sé fjölskylduhugtak eins John Searle segir. Enginn vegur er að finna jafnt nauðsynlegar sem nægjanlegar forsendur þess að kalla tiltekið fyrirbæri „fagurbók- menntaverk," segir málspekingurinn bandaríski.3 Þau fyrirbæri sem kallast bókmenntaverk hafa hins vegar ættarmót með sama hætti og meðalfjölskylda. Gunni bróðir er rauðhærður eins og Gunna systir, síðarnefnda hefur nefið hans afa og á það sammerkt með Sigga bróður sem aftur hefur stór eyru eins og Gunni. Ekkert eitt einkenni sameinar systkinin, enginn „blikandi kjarni,“ heldur knippi af ýmsum ættar- fylgjum.4 En ýmislegt veldur því að ég er efins um ágæti þessarar greiningar. Bent hefur verið á að finna megi ættarmót með öllum hugsanlegum fyrirbærum í henni verslu. Stærsta málverk sem málað hefur verið á það sameiginlegt með stærstu risaeðlunni að vera stærsta fyrirbæri sinnar tegundar. Allt líkist öllu á einhvern hátt. Þannig gætum við búið til söfn fyrirbæra, sem heilbrigð skynsemi segir okkur að eigi ekkert sameiginlegt, og sagt að þau hafi ættarmót. Okkur væri í lófa lagið að segja stærðina ættarmót risaeðlunnar og málverksins. Svo ef ættarmótshugmyndin á að hafa eitthvert gildi verðum við að sýna fram á að tiltekinn fjölskylduhópur fyrirbæra sé samtengdur með kerfisbundnum, samhangandi og merkingarbærum hætti.5 En þá vaknar spurningin hvort ættarmótshugmyndin sé ekki óþörf. Að segja að tiltekin fyrirbæri tengist saman með áðumefndum hætti er stofnskylt því að segja að finna megi eðlisskilgreiningu sem þau falli undir. Við þessa rollu má bæta spekimálum heimspekingsins Maurice Mandelbaum. Hann segir að fylgjendur ættarmótshugmyndar- innar beini sjónum sínum eingöngu að auðskynjanlegum hliðum fyrirbæranna. Sé dýpra skyggnst megi finna sameiginlegan þátt með systkinum, nefnilega blóðböndin. Vilji menn nota ættarmót í yfir- færðri merkingu er eðlilegast að leita að einhverjum slíkum sameigin- 3 John Searle: „The Logical Status of Fictional Discourse“ í New Lilerary History (1974), bls. 320. 4 Þessar hugmyndir eru ættaðar frá Ludwig Wittgenstein: Philosophical Investigations (ensk. þýð. úr þýsku; Oxford 1958), sérstaklega greinar 65-77. 5 Harold Osbome: Aesthetics (Oxford 1972), bls. 6-7.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.