Búnaðarrit - 01.08.1916, Page 42

200
BÚNAÐARRIT
amíðeíni (albumosur, peptonur, aminsýru o. s. frv.).
Eru það mjög auðleyst efni og sogast vel upp i líkam-
ann. Þessi skifting getur haldið lengi áfram, en þá fer
fóðrið að hafa lítið fóðurgildi; það fer að rotna. Myndast
þá mörg efni, sum daunill og skaðleg fyrir líkamann
(brennisteinsvatnsefni, kolsýra, ammoniak, saltpétursýra,
vatn).
í ungum jurtum er tiltölulega lítið af eggjahvítu-
efnum, en meira af amíðefnum. Eru þau oft nefnd ó-
þroskuð eggjahvíta, enda eru amíðefnin milliliður á milli
eggjahvítu og ólífrænna sambanda (kolsýru, ammoniaks,
vatns) eða eggjahvítu á þroskastigi. Þar af leiðandi er
lítið af amíðefnum en tiltölulega mikið af eggjahvítu í
fullþroskuðum jurtum. í rófum og kartöflum er mjög
lítið um köfnunarefnissambönd, en þar eru það nær
tóm amíðefni. Sömuleiðis í öilu súru og skemdu fóðri,
eða strax og eggjahvítuefnin taka að leysast sundur,
myndast amíðefni. Sumir telja amíðefni næringarminni
en hreina eggjahvítu, aðrir halda þeim fram sem jafn-
góðum, að minsta kosti ýmsum flokkum þeirra, en ekki er
hægt að rekja það hér.
Kolvetnfn. Næst vatni er langmest af kolvetnum í
jurtunum okkar. Sbr. efnagreininguna áður.
Kolvetnunum sem fóðri er venjulega skift í tvo aðal-
flokka: önnur efni og jurtataugar.
Önnur efni. Það, sem efnafræðingar kalla önnur efni,
er í flestum jurtum lang-veigamesti hluti
þeirra sem skepnufóður. Má þar nefna: sykur, mjölefni,
pentosana og lífrænar sýrur. Sykurinn og mjölefnið
(sterkjan) er lang-verðmætast. Er mikið af því í korn-
tegundunum og maís, kartöflum, rófum og snemm-
slegnu grasi og heyi.