Hlín - 01.01.1924, Side 61

Hlln
59
renni saman í dálítinn foss, og fá þannig meiru áorkað
á ýmsum sviðum en ella. F*á taka vérslun og iðnaður og
ýmsar fleiri atvinnugreinir stórum framförum. Listir og
vísindi, sem áður áttu örðugt uppdráttar, blómgast. Bæ-
irnir verða þannig nokkurskonar verksmiðjur í þjóðlífinu;
þeir eru stórvirkir, og frá þeim eignast þjóðirnar ýms
verðmæti, sem þær ekki geta eignast á annan hátt. En
með því er ekki nema hálfsögð sagan, því að þeir eiga
það líka sameiginlegt með verksmiðjunum, að þeir brenna
ógurlega miklu eldsneyti. En eldsneyti kaupstaðanna er
sjálF lífsorka þjóðanna, þeirra eigið lifandi hjartablóð.
Ómótmælanleg reynsla hefir sýnt, að borgirnar eru svo ^
óhollur samastaður íbúum sínum, að þegar þar fara að
dvelja kynslóðir fram af kynslóðum, þá smáhnignar öllum
þeirra frjóustu kröftum, bæði andlegum og líkamlegum.
Frægur norskur rithöfundur, Chr. Gjerlöff, hefir tekið
sjer fyrir hendur að rannsaka orsakirnar að blómgun og
hnignun þjóðanna gegnum liðnar aldir, og tekur þetta
mál til meðferðar í einu rita sinna. Hann hefir komist að
þeirri niðurstöðu, og leitt sterkar líkur að því, að borg-
irnar eigi þátt í hvorutveggja. Þegar þær myndast, streym-
ir þangað smásaman kjarni þjóðarinnar, Peir framgjörn-
ustu, þeir sem finna til kraftanna í sjálfum sjer, og langar
til að beita þeim, hverfa fleiri og fleiri inn í æfintýraheim
hinna vaxandi borga, og stórvirki gerast brátt á mörgum
sviðum. — En aðstreymið til borganna er hóflaust. Áður
en lýkur, er landsbygðin rúin öllum sínum bestu kröftum,
og getur ekki endurnært bórgirnar lengur. Pær visna því
smásaman upp, og hnignunin færist yfir þjóðina hægt,
en ákveðið eins og nóttin.
Sje þessi tilgáta jafn rjett og hún er sennileg, eins og
því miður ýmislegt virðist benda til meðal stórþjóðanna
á yfirstandandi tímum, þá er hjer sannarlega alvörumál á
ferðinni. Eftir þessu mætti líkja sveitunum og bæjunum
við tvö trje. Annað, sveitirnar, stendur á föstum rótum