Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Side 9

9
JÓHANNA EINARSdÓttIR
„Við megum ráða þegar við erum
búin með bækurnar“
Reynsla barna í 1. bekk grunnskóla
Í greininni er fjallað um rannsókn á viðhorfum barna í 1. bekk grunnskóla til upphafs grunn-
skólagöngunnar, námskrár grunnskólans og lýðræðis. Rannsóknin fór fram í tveimur grunn-
skólum á höfuðborgarsvæðinu og voru þátttakendur 20 sex og sjö ára gömul börn. Aðferðir
við gagnaöflun voru hópviðtöl og teikningar og einnig var byggt á ljósmyndum sem börnin
tóku og ræddu við rannsakanda. Niðurstöður benda til þess að börnin telji lestur og stærðfræði
vera meginviðfangsefni 1. bekkjar grunnskólans og hlutverk kennaranna sé fyrst og fremst að
kenna þessar námsgreinar. Þótt það væri nokkuð einstaklingsbundið hvað börnunum fyndist
skemmtilegt og leiðinlegt í skólanum voru þættir sem tengdust lestrar- og stærðfræðinámi
oft nefndir sem leiðinlegir; nokkur börn nefndu þó þessa þætti sem skemmtilega. Mörg börn
nefndu sérgreinar eins og leikfimi og sund sem skemmtilega þætti og einnig voru frímínútur
og tímar þar sem börnin máttu velja og vinna frjálst skemmtilegastir að margra mati. Félags-
legir þættir voru börnunum mikilvægir og hnökrar í mannlegum samskiptum voru þeim erf-
iðir og leiðinlegir. Börnin sem tóku þátt í rannsókninni töldu sig hafa lítil áhrif og völd og
virtust ekki upplifa lýðræðislega starfshætti í skólanum.
inn gang ur
Þegar börn hefja grunnskólagöngu hafa þau langflest verið í leikskóla um lengri eða
skemmri tíma. Þrátt fyrir það markar upphaf grunnskólagöngunnar mikilvæg tíma-
mót fyrir börn og fjölskyldur þeirra. Rannsóknir benda til þess að börn sjái upphaf
grunnskólagöngunnar sem stórt breytingaskref í lífi sínu og geri ráð fyrir að fyrir-
komulag og skipulag grunnskólans sé mjög frábrugðið leikskólanum. Þau telja að
hlutverk grunnskólans sé að kenna þeim og gera ráð fyrir að þar muni þau vinna og
læra en ekki leika sér eins og í leikskólanum. Börnin gera ráð fyrir að í grunnskóla
muni þau fyrst og fremst læra og öðlast þekkingu í lestri, skrift og reikningi (Dockett
og Perry, 2007; Jóhanna Einarsdóttir, 2003, 2007a).
Þeir þættir sem skilja að leikskólann og grunnskólann hafa verið greindir í þrjá
flokka: (a) Ytri umgjörð grunnskólans er ólík því sem börnin þekkja úr leikskólanum.
Skólabyggingarnar eru ólíkar og skipulagið frábrugðið. (b) Félagslegt samhengi er nýtt
Uppeldi og menntun
17. árgangur 2. hefti, 2008