Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Blaðsíða 117

117
IngÓlFUR ÁSge IR JÓHAnneSSOn
Yfirlit af þessum toga getur úrelst hratt, sbr. þá staðreynd að ný skólalöggjöf hefur
orðið til eftir að bókin kom út. Það sýnist þó ekki koma mjög að sök því að þarna er
hvert skólastig sérstaklega tekið fyrir og rakin dæmi af góðu fjölmenningarlegu skóla-
starfi, t.d. í Lækjaborg, austurbæjarskóla og Reyðarfjarðarskóla.
Ragna Lára Jakobsdóttir hefur tekið saman yfirlit yfir rannsóknir á ýmsum sviðum,
t.d. um aðlögun, aðstæður og stöðu innflytjenda, asíska og pólska innflytjendur, við-
horf íslendinga til innflytjenda og nám og kennslu á ýmsum skólastigum. auk þess
birtir hún ellefu síðna skrá um heimildir, þar með talinn verulegan fjölda prófritgerða.
Mér kom á óvart hversu mikið hefur verið ritað um efnið. Vitaskuld úreldist saman-
tekt af þessum toga en mikilvægara er að yfirlitið hlýtur að auðvelda mjög rannsóknir
á sviðinu í nánustu framtíð. Einkum mun greinin nýtast nemendum á ýmsum skóla-
stigum.
Val höfunda og efnis er með þeim hætti að með lestri bókarinnar fæst gott yfirlit um
fræðasviðið almennt og um rannsóknir hér á landi. Ritstjórar bókarinnar hafa tekið
virkan þátt í umræðum og rannsóknum um fjölmenningu hér á landi. Flestir höfund-
anna starfa hér á landi sem fræðimenn eða kennarar en einn af ritstjórum bókarinnar og
a.m.k. einn höfundur til viðbótar starfa erlendis. auðvitað er hægt að benda á efni sem
mátt hefði setja í bókina til viðbótar eða í staðinn fyrir einhvern annan kafla; einkum
sakna ég efnis eftir Unni Dís Skaptadóttur, mannfræðing og prófessor við Háskóla
íslands, sem hefur ekki síst rannsakað aðstæður kvenna í dreifbýli. Einnig hefðu rann-
sóknir Þórodds Bjarnasonar, félagsfræðings og prófessors við Háskólann á akureyri,
um nám og líf unglinga átt heima í bókinni. í heildina er þó efnisvalið skynsamlegt –
og vísað er til rannsókna þessara tveggja fræðimanna í greinum bókarinnar.
Þegar litið er á verkið í heild hefur það mikið gildi sem fræðirit, handbók og
kennslubók. Sem fræðirit er bókin gott framlag en gildi hennar sem handbókar og
kennslubókar er þó meira en hið fræðilega af tveimur ástæðum; vegna þess að tals-
vert fleiri fræðilegar greinar er auðvelt að finna í tímaritum og að mikill skortur var á
kennslubók um efnið. útskýringar á hugtökum í fyrri hlutanum og raunar í sumum
köflum síðari hlutans auka mjög kennslubókargildið, svo og kaflar um fjölmenningar-
fræði, fjölmenningarlegt skólastarf og rannsóknir. Eftir hvern kafla eru spurningar
sem má nota í kennslu en sumar þeirra eru þó ekki nógu vandaðar, t.d. of lokaðar af
því að það er augljóst að leita á að „réttum“ svörum í kaflanum, eða jafnvel gildis-
hlaðnar. Þessu mun ég að sjálfsögðu bæta úr þegar ég fer að nota bókina.
Loks skal þess getið að á milli kafla eru ljóð og sögur um upplifun útlendinga sem
hafa sest að á íslandi. Ljóðin og sögurnar auka kennslugildi bókarinnar en þeirra hefði
átt að geta í efnisyfirliti og segja frá höfundunum eða a.m.k. hafa um þá skrá því að
þetta er í ósamræmi við mjög ítarlegar upplýsingar um höfunda greinanna. Þá vantar
í bókina atriðisorðaskrá, en frágangur hennar er að öðru leyti góður.
Fjölmenning á Íslandi er brautryðjendaverk sem mun nýtast mörgum hópum, þar
með töldum kennurum, kennaranemum, öðrum háskólanemum og almenningi. ann-
markar bókarinnar eru flestir smávægilegir í ljósi þess hversu mikill fjársjóður hún
mun verða nemendum sem vilja fræðast um fjölmenningu í sérstökum háskólanám-
skeiðum og jafnvel í almennum námskeiðum um kennslufræði eða skólaþróun.