Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Blaðsíða 121

121
STeInUnn HelgA lÁRUSdÓTTIR
og menntun kennara og þá kynjamótun sem þar fer fram. Loks er dregið fram hversu
ólík sjónarmið ríki enn meðal fræðimanna um ástæðurnar fyrir aðstöðumun kynjanna
í samfélaginu og þátt skólans í honum. Hér er vakin sérstök athygli á tengslum skóla-
starfs og stöðu kynjanna með áherslu á kennaramenntun og hlutverk löggjafans í því
að setja henni skýr markmið sem geti stuðlað að jafnrétti þegnanna.
í upphafi þriðja hluta bókarinnar, Námskrár, námsbækur og kynferði kveðst höfundur
ætla að „snerpa á umræðunni um menntun og kynferði” (bls. 148) og vísar þar til rann-
sóknar á þessu sviði sem hún hafi unnið að sl. tvö ár og nái til allra skólastiga. Fyrri
hluti þessarar umfjöllunar snýst um grunnhugtök í kvennarannsóknum og megin-
viðfangsefni höfundar í umræddri rannsókn hennar. í síðari hlutanum er ítarleg um-
fjöllun um námskrár grunn- og framhaldsskóla. Höfundur greinir frá niðurstöðum
nýlegra rannsókna sinna á námskrám sem hún greindi í kynjafræðilegu ljósi. Jafn-
framt kynnir hún aðferð til að samþætta kvennarannsóknir almennu námsefni í þeim
tilgangi að minnka þá kynjaslagsíðu sem hún telur að sé á mörgum kennslubókum.
í greiningu sinni frá árinu 1992 (5. kafli) kemst Guðný að þeirri niðurstöðu að finna
megi skýra stefnumörkun um jafnréttismál á grunnskólastigi í skýrslunni Jöfn staða
kynja í skólum. Sú stefna eigi sér stoð í jafnréttislögum og birtist að hluta í grunn-
skólalögum (bls. 166). Á hinn bóginn sé engin tilraun gerð til þess að taka á þessu máli
í Námskrá fyrir framhaldsskóla.
Ný greining á námskrám grunn- og framhaldsskóla var birt árið 2003 þegar báðar
námskrárnar höfðu verið endurskoðaðar frá grunni. Sú athugun leiddi í ljós að „Hefð-
bundin greinabundin námskrá eins og námskrá framhaldsskólans gefur lítið rými fyrir
umfjöllun um jafnréttismál” (bls. 195). Greining á námskrá grunnskólans sýnir að
áherslan á kynjajafnrétti og jafnréttisfræðslu er afar takmörkuð og kveðst höfundur
ekki sjá þess merki að gert sé ráð fyrir markvissri jafnréttisfræðslu fyrr en hugsanlega í
10. bekk og þá í tveim námsgreinum. Niðurstaða höfundar er sú að námskrárnar end-
urspegli hvorki „jafnréttislögin, rannsóknir og umræðu um kyngervi og skólastarf“,
né þá yfirlýstu stefnu sem boðuð var í áðurnefndu sérriti, Jöfn staða kynja í skólum
(bls. 193). Umfjöllun bókarinnar um námskrár nær ekki til háskólastigsins en Guðný
leggur áherslu á mikilvægi þess að kennsla í kvennafræðum verði efld við Háskóla
íslands, að öðrum kosti komist sjónarmið kvennarannsókna seint inn í kennslubækur
grunn- og framhaldsskóla (bls. 166). Kennarar þurfi jafnframt að fá menntun sem geri
þá hæfari til að vinna að jafnri stöðu kynjanna í skólunum og endurskoðun námskrár
fyrir kennaramenntunarstofnanir sé mikilvægur þáttur í þeirri viðleitni.
Umfjöllun bókarinnar um námskrár er sérstaklega gagnleg fyrir þá sem sinna upp-
eldi og kennslu barna og unglinga og ætti að vera skyldulesning í kennaranámi. Þarna
fæst mikill þekkingargrunnur og auk þess eru kynntar aðferðir sem nýta má til að
skoða texta frá kynjafræðilegu sjónarhorni. Síðast en ekki síst er hér bent á leiðir til
þess að samþætta kvennarannsóknir almennu námsefni til að minnka þá kynjaslagsíðu
sem höfundur telur að sé á mörgum kennslubókum. Þetta er þó ekki vandalaust og því
hefði þurft að útfæra þessa hugmynd með skýrari hætti og hagnýtum dæmum.
í fjórða hluta bókarinnar, Leiðtogar, stjórnendur og kynferði, eru þrír kaflar. Sá fyrsti
er reistur á athugun sem var gerð árið 1992 sem þáttur í stærri rannsókn, en þá fór
fram mikil umræða um þörfina á því að auka hlut kvenna í stjórnunarstörfum í