Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Blaðsíða 120

120
mennTUn, FORySTA Og kynFeRðI
um viðfangsefni bókarinnar og áhugamönnum. Undantekning frá þessu er lengsti
kaflinn, Orðræða um árangur, skilvirkni og kyngervi við stjórnun menntastofnana frá árinu
2001, sem er þungur aflestrar og gerir miklar kröfur til lesandans. Meginástæðurnar
eru þær að lykilhugtök textans eru enn mörgum framandi, kaflinn er efnislega ofhlað-
inn og textinn hefði mátt vera slípaðri. Rannsóknin sem þarna er fjallað um er eigi að
síður afar áhugaverð og bætir verulega við þekkingu okkar á samspili umhverfisþátta
og stjórnunarhátta og möguleikum stjórnenda til þess að ákveða hvernig þeir staðsetja
sig í orðræðunni um stjórnun og völd.
Bókinni er fylgt úr hlaði með inngangskafla þar sem höfundur gerir grein fyrir
áhuga sínum á viðfangsefnum bókarinnar, menntun, kynferði og forystu, og beinir
sjónum sínum annars vegar að orðræðunni um menntun og kynferði og hins vegar
um forystu og kynferði. Þessi umfjöllun er ítarleg og tekur til ríkjandi orðræðu um
menntun og forystu innan fræðaheimsins, á vettvangi skólans og í fjölmiðlum og við-
bragða femínista við þeim umskiptum sem þeir telja að hafi orðið í umræðu um jafn-
réttismál. að þeirra mati er svonefnd drengjaorðræða, þar sem lögð er áhersla á bága
stöðu drengja í skólum, tákn um bakslag í kvennabaráttunni. Guðný vísar til erlendra
fræðimanna sem telja að nýfrjálshyggja og áhersla á skilvirkni og árangur hafi í raun
þaggað niður í jafnréttisumræðunni í skólum og drengjaorðræðan hafi nýst vel sem
tæki í þessu skyni (bls. 15). Þetta telur Guðný þó aðeins vera eina af ástæðunum,
umskipti í jafnréttisumræðunni megi rekja til fjölmargra þátta, svo sem íhaldssamrar
fjölmiðlaumræðu, menntastefnu nýfrjálshyggjunnar og hnattvæðingar. alvarlegasta
ábending Guðnýjar er sú að svo virðist sem lítil tengsl séu á milli fræðilegra rann-
sókna og skólastarfs.
í umfjöllun sinni um forystu og kynferði veltir höfundur fyrir sér hvers vegna konur
komist síður en karlar til valda og virðingar í þjóðfélaginu og að kynjun forystu-
hlutverka. Fram kemur að hátt menntunarstig kvenna hafi ekki dugað í þessu skyni.
Guðný vekur athygli á því að „sams konar skil virðast vera komin í umræðuna um
femínismann eða kvennabaráttuna og í menntaumræðuna“ (bls. 22). að mati hennar
takast hér á sjónarmið fræðasamfélagsins, kvennasamtaka, pólitískra stofnana og
markaðarins. Hún undirstrikar nauðsyn þess að allir sem láta sig jafnréttismál varða
nái saman og bendir á þá möguleika sem falist geti í framlagi fræðasamfélagsins í
þessu skyni.
Inngangskaflinn byggir nauðsynlega þekkingarbrú milli þeirra efnisþátta sem bókin
fjallar um. Hann veitir jafnframt gagnlegt yfirlit yfir þróun hugmynda, hugmynda-
kerfa, kenninga og kvennabaráttu á síðustu árum. Guðnýju tekst vel að varpa ljósi á
það hvernig tekist er á um jafnréttismál í ríkjandi orðræðu á hinum ýmsu athafnasvið-
um samfélagsins og bendir á leiðir til að skapa þekkingu og skilning þar á milli.
í öðrum hluta bókarinnar er fjallað um mikilvæg hugtök í kynjafræðum, sjálfs-
myndir, kynímyndir, hugverur og kynferði. Þessari umfjöllun er skipt niður í fjóra
kafla. Höfundur lýsir þeirri afstöðu sinni að því aðeins geti skólastefna og kennara-
menntun verið í anda kynjajafnréttis og nýrrar aðalnámskrár að áherslum í skóla-
starfi verði breytt. Fjallað er um þá þætti í þjóðfélagsaðstæðum sem höfundur telur
að kalli á breytingar, um mikilvægi skýrra markmiða og um leiðir sem fara megi í
skólastarfi og kennaramenntun í því skyni að ná þeim fram. Rætt er um hlutverk skóla