Uppeldi og menntun - 01.07.2008, Qupperneq 100

100
bReyTIngAR Á HlUTVeRkI SkÓlASTJÓRA í gRUnnSkÓlUm
togstreitu milli skólastjóra og kennara. amalía, Börkur og Ólafur (2006) hafa bent á að
sumir stjórnunarhættir (bls. 19) séu líklegri en aðrir til þess að efla og styðja kennara
til áhrifa. í kennurum landsins býr mikill mannauður sem brýnt er að virkja til góðra
verka innan grunnskólans. Brjótast þarf út úr þeirri hefð sem skapast hefur, að kenn-
arar séu fyrst og fremst ábyrgir fyrir sínum bekk eða sinni grein, og virkja þá til áhrifa
í skólastarfinu. Slíkar áherslur eru í takt við þá þekkingu sem fyrir liggur um árang-
ursríka stjórnunarhætti.
Mat skólastjóra á áhrifum foreldra
Mat skólastjóra á áhrifum foreldra á hina ýmsu þætti í skólastarfi er athyglisvert. Þá
þætti sem spurt var um má greina í þrjá flokka: Stjórnunarlega þætti, þætti er snerta
nám og kennslu og þætti er tengjast samskiptum nemenda og tengslum við foreldra.
Áhrif foreldra á stjórnunarlegu þættina, skóladagatal, stefnumótun og stjórnun skóla
telja skólastjórar almennt vera nokkur en segja jafnframt að þessi áhrif beri að auka,
einkum áhrif þeirra á skóladagatal og stefnumótun. Skólastjórar á höfuðborgarsvæð-
inu utan Reykjavíkur skera sig úr, en þeir telja að foreldrar hafi mikil áhrif á stefnu-
mótun og stjórnun skóla sem jafnframt beri að efla enn frekar. Ekki er ljóst hvernig
skýra má þennan mun á því hvernig skólastjórar meta áhrif foreldra á þessa þætti en
ætla má að aukin tengsl við foreldra með vali á skólum eins og í Garðabæ (sjá Skóla-
stefna Garðabæjar 2006–2009) geti hér átt hlut að máli. í skólastefnu Garðabæjar segir
t.d. að fé fylgi barni óháð því í hvaða skóla það gengur, þ.e. í hefðbundinn grunn-
skóla á vegum bæjarins eða sjálfstætt rekinn grunnskóla (bls. 8). Þá hafa skólahverfi
verið afnumin í Garðabæ og geta því foreldrar valið um í hvaða skóla sveitarfélagsins
þeir senda börn sín (bls. 8). Ráðstafanir af þessu tagi eru dæmi um leiðir sem farnar
hafa verið til auka áhrif foreldra í skólastarfi með markaðstengdara fyrirkomulagi en
almennt er gert.
Áhrif foreldra á nám og kennslu, þ.e. kennsluhætti og námsefni, eru óveruleg og
eiga að vera það að mati skólastjóranna. Þessi niðurstaða kemur ekki á óvart þar sem
löng hefð er fyrir því að skólar móti eigin skólastefnu og kennarar ákveði kennslu-
aðferðir og námsefni án umtalsverðra áhrifa foreldra. athygli vekur að eftir því sem
skólastjórarnir starfa við stærri skóla telja þeir áhrif foreldranna á námsefni vera minni.
Skýringin kann að vera sú að oft er minni nálægð milli foreldra og kennara í fjölmenn-
um skólum en fámennum og þátttaka foreldra í vali á námsefni óraunhæfari, auk þess
sem framboð á námsefni er takmarkað. Þá vekur athygli að konur fremur en karlar
í hópi skólastjóra telja að foreldrar eigi ekki að hafa mikil áhrif á kennsluhætti. Þessi
áhersla kemur jafnframt fram hjá þeim skólastjórnendum sem starfa á höfuðborg-
arsvæðinu, þ.e. utan Reykjavíkur. í heild eru skólastjórar þó þeirrar skoðunar að áhrif
foreldra eigi að vera heldur meiri en þau nú eru á þessum sviðum náms og kennslu.
Samskipti nemenda og tengsl við foreldra var síðasti flokkurinn sem skólastjór-
arnir voru spurðir um. Rúmlega 71% skólastjóra vill auka áhrif foreldra í samskiptum
heimilis og skóla en einungis 27% þeirra telja að áhrif foreldra séu mikil á þessu sviði.
Hér ber því verulega í milli þess sem er og þess sem skólastjórar telja æskilegt. Skóla-
stjórarnir telja einnig að áhrif foreldra á sviðum hegðunar og samskipta nemenda ættu