Morgunn - 01.06.1961, Blaðsíða 30

24
MORGUNN
■a
vísindamenn nútímans miklu varfæraari í fullyrðingum
en þeir voru fyrir 50—100 árum síðan, einkum að því
er snertir það, sem ekki geti átt sér stað, enda hafa menn
oft rekið sig illa á, þegar þeir hafa fullyrt slíkt, en of mikil
varfærai og efahyggja verkar hinsvegar lamandi á ímynd-
unaraflið, sem er nauðsynlegt til þess að hugsa frumlega
hugsun og gera nýjar uppgötvanir. Menn, sem hafa haft
djörfung til að koma með nýjar tilgátur og lagt orku sína
og líf að veði, hafa oft orðið frumherjar í leit að nýjum
sannindum, jafnvel þótt þau hafi reynst vera á allt annan
veg en hin upprunalega tilgáta. Kolumbus fékk þá frum-
legu hugsun að sigla til Indlands með því að halda í vest-
urátt, en fann Ameríku í staðinn.
Flestar greinar vísindanna eru orðnar svo yfirgrips-
miklar, að mörgum reynist það ærið ævistarf að takmarka
sig við þrönga sérgrein og verða því eins og sá verkamað-
ur, sem stendur árum saman á sínum stað við færibandið
í verksmiðjunni og nær mikilli leikni í þeim sérstöku hand-
brögðum, sem honum eru ætluð, en lætur sig að öðru leyti
engu varða verkið í heild.
Sumir menn, sem eru ágætir sérfræðingar í sinni grein,
fá ótrúlega þröngan sjóndeildarhring, að sínu leyti eins og
geggjaður maður, sem miðar allt við þá þráhyggju að setið
sé um líf hans, en getur verið ágætlega greindur að öðru
leyti. Gott dæmi upp á slíkan hugsunarhátt gaf einn af
frægustu skurðlæknum Dana, prófessor Rovsing, þegar
hann fullyrti, að ein vel heppnuð skurðaðgerð væri meira
virði en allur skáldskapur heimsins. Maður, sem er heil-
skyggn á báðum augum, sér dýpt í því, sem fyrir sjónir
ber, sér þrívíddina í því, af því að hann horfir á það í
raun og veru frá tveimur sjónarmiðum, en myndirnar frá
báðum augum eru felldar saman í eina af sjónstöðvum heil-
ans. Hver maður með sæmilegar námsgáfur getur orðið
hlutgengur sérfræðingur og dregið að einhverja hnullunga
eða vel höggna steina í musteri mannlegrar þekkingar, en
til þess að skipuleggja byggingarframkvæmdirnar og koma