Morgunn - 01.06.1961, Blaðsíða 36

30
MORGUNN
kenninguna um vanmetakenndina — Minderwertigkeits-
kompleks eða minority complex — og andstæðu hennar, —
Uberkompensation — mikilmennskukenndina. Jung, sem
enn er á lífi og af mörgum talinn merkasti sálfræðingur
nútímans, rannsakaði auk táknmynda draumalífsins, sem
hinir höfðu einnig fengizt við, trúarhugmyndir, alls
konar þjóðtrú og listir frumstæðra þjóða og komst að
þeirri niðurstöðu, að hjá ólíkum frumstæðum þjóðum,
þar sem um engin innbyrðis menningartengsl er að ræða,
koma fyrir sömu táknmyndirnar, samskonar og þær, er
gera vart við sig í draumum fólks meðal menningar-
þjóða.*) Hér hlýtur því að vera um uppsprettu að ræða,
sem er sameign allrar mannkindar og kallar hann hana
hina kollektivu eða sameiginlegu djúpvitunnd. Við höf-
um því ekki aðeins okkar yfirvitund eða dagvitund, held-
ur líka djúpvitund einstaklingsins, sem bundin er við
persónulega reynslu hans oft og tíðum gleymda, en
auk þess hina sameiginlegu dulvitund, sem geymir reynslu
kynslóðanna, ef til vill alla leið frá upptökum lífsins, og
þar með margs kyns þekkingu á tilverunni, sem aðeins
verður skynjuð á táknrænan hátt eða í myndum, mál-
uðum á það léreft, sem ofið er úr reynslu yfirvitund-
arinnar. Með þessu fæst m. a. skýring á genialitetinu —
snilligáfunni, innblæstrinum — intuitioninni — og eðlis-
hvötum manna og dýra. Maður, sem er í sérstaklega
næmu ástandi, t. d. miðill í trance, ætti því einnig að geta
ausið úr þessari óþrotlegu lind, án þess að þurfa að sækja
upplýsingar sínar til framliðinna manna.
Við sjáum á þessu, áheyrendur góðir, að hugmyndir
manna um tilveruna hafa færzt allmikið frá sjónanniði
þeirrar efnishyggju og vélgengishyggju, sem talin var
góð og gild vísindi um síðustu aldamót. Þær færast meira
og meira í þá átt, að til sé andlegur heimur, óháður tíma
og rúmi, eins og þau hugtök eru venjulega skynjuð, og
♦) Prófessor Jung dó 9. 6. sl.