Morgunn - 01.06.1996, Síða 84

MORGUNN
nota hvert andartak lífsins til hins ítrasta? spyr Frankl. og bætir
við: Lifðu eins og þú sért að lifa í annað sinn og hafir hagað
þér eins skakkt í fyrra skiptið og þú œtlar að fara að gera
núna.
Tækifærin til að gera rétt, getan til að hafa tilgang, tengjast
í reynd því að líf okkar er óafturkræft. Möguleikarnir sjálfir
eru þessu einnig háðir, því að um leið og við erum búin að
grípa tækifæri eða höfum fundið tilgang, höfum við gert
eitthvað endanlegt. Við höfum bjargað því inn í fortíðina þar
sem það er vandlega geymt. Ekkert er horfið að fullu í
fortíðinni, þvert á móti geymist allt þar í öruggri geymslu.
Vissulega hættir fólki til að sjá aðeins sleginn akur
hverfulleikans en sér hvorki né man fullar hlöður fortíðarinnar
þar sem það hefur komið fyrir uppskeru lífsins: Drýgðum
dáðum, kærleika til annarra og síðast en ekki síst þjáningu,
sem það hefur gengið í gegnum með kjarki og reisn.
Af þessu má sjá, að það er engin ástæða til að kenna í
brjósti um gamalt fólk. Ungt fólk ætti fremur að öfunda það.
Vissulega eiga öldungarnir engin tækifæri eða möguleika í
✓
framtíðinni. En þeir eiga það sem meira er um vert. I stað
möguleika í framtíðinni eiga þeir raunveruleika í fortíðinni:
Möguleikana sem þeir hafa nýtt, tilgang sem þeir hafa fundið,
gildin sem þeir hafa haft í heiðri - enginn getur nokkru sinni
tekið þetta frá þeim.
Ef hægt er að finna tilgang í þjáningunni er möguleikinn á
að finna tilgang a.m.k. ekki skilyrðum háður. Þetta skil-
yrðisleysi er að sínu leyti hliðstætt skilyrðislausu gildi hvers
einstaklings. Það tryggir óútmáanlegt gildi mannlegra verð-
leika. Eins og lífið getur alltaf haft einhvern tilgang hvernig
sem kringumstæðurnar eru, jafnvel þótt þær séu eins ömur-
legar og hægt er að hugsa sér, þannig hefur hver einstaklingur
einnig gildi í sjálfum sér, sem hann glatar ekki. Það á rætur að
rekja til þess hvernig hann hefur hagað lífi sínu í fortíðinni en
er ekki háð því hvaða gagn hann gerir á líðandi stundu.
82