Morgunn - 01.06.1996, Blaðsíða 86

MORGUNN
stefnur setja á oddinn. Með öðrum orðum: Það getur reynst
nauðsynlegt að ýlfra með úlfunum en þá ráðleggur Frankl
mönnum að vera sauðir í úlfafeldi.
Sigmund Freud sagði einu sinni. „Látum hóp ólíks fólks
svelta saman. Þegar hungrið sverfur að mun fólkið hætta að
vera ólíkt en sameiginleg þörf fyrir að seðja hungur sitt kemur
í ljós.“
Guði sé lof, segir Frankl, þá var Sigmund Freud forðað frá
því að kynnast einangrunarfangabúðum af eigin raun.
Skjólstæðingar hans lágu á pluss-sófum sem voru hannaðir í
anda Viktoríutímans en ekki í skítnum í Auschwitz. Þar hvarf
ekki mismunurinn á milli manna. Þvert á móti. Fólk varð
ólíkara innbyrðis. Fólk tók ofan grímuna, bæði svínin og
dýrlingarnir. Og nú á dögum þarf fólk ekki lengur að hika við
að nota orðið „dýrlingur“. Frankl minnir á föður Maximilian
Kolbe sem var sveltur og loks myrtur með karbólsýru í
Auschwitz og tekinn í dýrlingatölu 1983.
Frankl segir að það megi kannski saka sig um að nefna
dæmi sem heyra til undantekninga frá reglunni. Hann svarar
með því að benda á að auðvitað megi vera nóg að vísa til
virðingarverðs fólks. Vissulega eru dýrlingar í minnihluta.
Meir en það, þeir verða alltaf í minnihluta. En einmitt sú
staðreynd hvetur menn til þess að ganga í flokk með minni-
hlutanum. Það er illa komið fyrir heiminum, en allt versnar
nema hvert og eitt okkar leggi sig fram.
Lokaábending hans er þessi:
Við skulum því vera á verði - á verði í tvenns konar
skilningi:
Eftir Auschwitz vitum við hvað maðurinn getur gert.
Eftir Hírósíma vitum við hvað er í húfi.
84