Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 41

HUGARFARIÐ OG SAMTÍMINN
gífurleg áhrif á iðnríkið Japan,
eins og við þekkjum það í dag.
Rannsóknir í íslenskri hugar-
farssögu eru því mjög brýnar
fyrir íslenska sagnfræðinga,
þar sem slíkar rannsóknir
gætu varpað nýju ljósi á þjóð-
félagsþróun 19. og 20. aldar,
þróun sem við höfum talið
okkur þekkja.
Tilvísanir
1. Eg vil nota tækifærið og
þakka Dr. Peter N.
Stearns fyrir góðan stuðning
og beitta gagnrýni við samn-
ingu þessarar greinar.
2. Robert Darnton er gott dæmi
um mann sem gengur of langt
í túlkun sinni í bók sem kall-
ast The Great Cat Massacre
and other Espisodes in French
Cultural History. (New
York: Vintage Books, 1985).
3. Keith Thomas, Religion and
the Decline of Magic. (New
York: Charles Scribner’s
Sons, 1971), bls. 656—7.
4. Peter Burke, Popular Culture
in Early Modern Europe.
(New York: Harper & Row,
Publishers, 1978), bls. 207.
5. Burke, bls. 250—251.
6. Rhys Isaacs, The Transform-
ation of Virginia 1740-1790.
(Chapel Hill: University of
North Carolina Press, 1982),
bls. 120-122.
7. Burke, bls. 244-5.
8. Burke, bls. 244-5.
9. D.B. Grigg, Population
Growth and Agrarian
Change. (Cambridge:
Cambridge University Press,
1980), bls. 101, 114, 143-4.
10. Burke, bls. 244.
11. Um þetta atriði er fjallað all-
rækilega í mörgum bókum en
hér verða tilgreindar tvær:
Lawrence Stone, The Family,
Sex and Marriage in England
1500-1800. (New York:
Harper & Row, Publishers,
1979), (stytt útgáfa); Edward
Shorter, The Making of the
Modern Family. (New York:
Basic Books, Inc., Publishers,
1975).
12. Burke,; Robert W. Malcom-
son, Popular Recreations in
English Society 1700-1850.
(Cambridge: Cambridge
University Press, 1973)
13. Carol Z. Stearns, „Lord,
Help Me Walk Humbly:
Anger and Sadness in Eng-
land and America, 1570-
1750“, Emotion and Social
Change. Ritst. Peter and Car-
ol Z. Stearns. Bókin verður
gefin út í New York af Hol-
mes and Mayer á þessu ári.
14. Thomas, bls. 641-647.
15. Thomas, bls. 641-647.
16. Thomas, bls. 658.
17. Stearns, tilv. rit.
18. Þetta er nokkuð sem Rhys
Isaacs lýsir ýtarlega í bók
sinni.
19. Lúðvík Kristjánsson, „Fisk-
veiðar íslendinga 1874-1940“.
Almanak Hins íslenzka
þjóðvinafélags. (Reykjavík,
1944), bls. 110.
20. Heimir Porleifsson, Frá ein-
veldi tillýðveldis. íslandssaga
eftir 1830. (Reykjavík, 1977),
(þriðja útgáfa), bls. 153.
21. Helgi Skúli Kjartansson,
„Vöxtur og myndun þéttbýlis
á íslandi 1890-1915“, Saga
XVI (1978), bls. 155-167.
22. Mannfjöldaskýrslur, Hag-
skýrslur íslands I, 77, 1926-
1930, bls. 1, ÍOMI’L
23. Þórunn Valdimarsdóttir,
Sveitin við sundin. Búskapur
í Reykjavík 1870-1950. Safn
til sögu Reykjavíkur.
(Reykjavík, 1986).
24. OlafurÁsgeirsson, „Alþýðu-
leiðtogi og afturhald", Sagn-
ir, Tímarit um söguleg efni. 6.
árg. (1985), bls. 28-33.
25. Árni Sigurjónsson, Laxness
og þjóðlífið. Bókmenntir og
bókmenntakenningar á ár-
unum milli stríða. (Reykja-
vík, 1986), bls. 105.
26. Árni Sigurjónsson, bls. 105-
106; Halldór Björn Runólfs-
son: „Þankar um íslenska nú-
tímalist", Aldarspegill. ís-
lensk myndlist í eigu safnsins
1900-1987. (Reykjavík, 1988),
bls. 29-40.
Skýringin á því að
þessi félög ná mestu
flugi á fimmta
áratugnum hiýtur að
vera sú að þá fyrst
hafði þéttbýlið
fjarlægst sveitina og
menningu hennar
svo að ástæða þótti
til að endurgera
veruieika
bændamenningar-
innar.
Ef það reynist hins
vegar rétt, sem
haldið er fram i
þessari grein, að
breytingarnar hafi
verið tiltölulega litlar,
þá er ijóst að
framþróunar-
kenningin nýtist
okkur takmarkað við
skýringar á íslenskri
þjóðféiagsþróun.
39