Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 56

Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 56
Guöjón Friðriksson KONUR Á KARLAFUNDI Öld liðin síðan fyrsta konan kaus í Reykjavík Það kom einnig í Ijós að konur voru ekki enn reiðubúnar að axla þessa ábyrgð. Kosningaréttur kvenna til sveitar- stjórna var til um- ræðu á alþingi 1881 og sýndist þingmönnum sitt hverjum. Sumir vildu ganga svo langt að veita konum einnig kjörgengi, þ.e. rétt til að bjóða sig fram í kosningum. Meiri hluti þing- manna var ekki reiðubúinn að kyngja svo byltingarkenndri tillögu. Mjög takmarkaður kosningaréttur kvenna var nógu róttækt í bili enda höfðu Danir ekki einu sinni veitt konum slíkan rétt. Einn af hinum íhaldsamari þing- mönnum, Eiríkur Kúld, sagði við umræðuna: „Það kæmi einnig nokkuð skrítilega fyrir, að sjá tómar konur í bæjar- stjórn Reykjavíkur.“' Orð hans lýsa vel að ný hugsun var að fæðast en menn voru ekki alveg tilbúnir að hugsa málið til enda. Ungir íslenskir mennta- og athafnamenn höfðu um þetta leyti kynnst erlendum hug- myndum um frelsun kvenna, einkum í Bretlandi og Dan- mörku, og rit John Stuart Mills um þetta efni höfðu þegar borist til Islands.2 Lög um takmarkaðan kosninga- rétt kvenna voru staðfest af konungi vorið 1882 og vöktu þau töluverða athygli utan landsteina. Islendingar fengu orð fyrir að vera framsæknir í kvenréttindamálum. Lögin hljóðuðu svo: Ekkjur og aðrar ógiptar konur, sem standa fyrir búi, eða á einhvern hátt eiga með sig sjálfar, skulu hafa kosningarjett, þegar kjósa á í hreppsnefnd, sýslunefnd, bæjarstjórn og Dyr bæjarþingsalarins. I bæjarþingsalnum í Hegningarhúsinu við Skólavörðustíg kusu fyrstu konurnar í Reykjavík. Þar var opin kjörfundur og nöfn kjósenda kölluð upp. Þegar kjörsókn var mikil hefur verið fullt út úr dyrum, troðningur mikill og vafalaust ýmsar háðsglósur látnar fljúga. Við þær aðstæður kaus alþýðukonan Kristín Jónsdóttir, ein reykvískra kvenna, árið 1897. á safnaðarfundum, ef þær eru 25 ára, og að öðru leyti fullnægja öllum þeim skil- yrðum, sem lög ákveða fyrir þessum rjettindum.3 Onnur skilyrði fyrir kosn- ingarétti voru m.a. þau að við- komandi hefði greitt ákveðið lágmarksgjald í opinber gjöld. Það voru því í reynd afar fáar konur sem fengu kosningarétt með þessum nýju lögum og Jón Jónsson ritari lét svo um- mælt í umræðunum á alþingi 1881 að tæplega fleiri en tíu konur fengju með lögum þessum kosningarétt í Reykjavík.4 Jón var bæjarfull- trúi í Reykjavík og hafði um skeið verið settur bæjarfógeti. Það kom einnig í ljós að konur voru ekki enn reiðu- búnar að axla þessa ábyrgð. Grein þessi er skrifuð í tilefni af því að hundrað ár eru nú liðin síðan fyrsta reykvíska konan kaus í kosningum. Sá atburður gerðist 3. janúar 1888 og var ekki vonum fyrr í sjálfum höfuðstaðnum. Vitað er um a.m.k. þrjár konur sem neytt höfðu atkvæðisréttar síns á Akureyri og Isafirði áður en reykvískar konur tóku við sér.5 Ekkjur og aðrar sjálfstæðar, ógiftar konur voru afar tregar til að fara á kjörstað allt fram yfir aldamót og bættust aðeins þrjár konur í Reykjavík við hóp þeirra sem kusu fram til ársins 1900. 54
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.