Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 78

Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 78
Gísli Ágúst Gunnlaugsson ÁST OG HJÓNABAND Á FYRRI ÖLDUM Um ástina og hjónabandið í erlendum sagnfræðirannsóknum og íslensku samfélagi 1780-1900 Undanfarin ár hafa er- lendir sagnfræðing- ar í sívaxandi mæli fjallað um rannsóknarspurn- ingar er varða þjóðfélagsfyrir- bæri og þætti í mannlegu eðli og samskiptum einstaklinga sem áður hefðu naumast talist tæk eða verjanleg rannsóknar- efni. Þessi þróun á vafalaust rætur í vaxandi áhuga á félags- sögu, tilraunum til að leiða saman rannsóknartækni og áherslur sagnfræði og félags- vísinda og brautargengi „hvunndags-“ og „hugarfars- sögu“.' Þessar rannsóknar- áherslur (fremur en rann- sóknaraðferðir) eiga það sam- eiginlegt að leitast við að athuga söguna „neðanfrá"; að leggja áherslu á kjör og hagi alþýðu, grennslast fyrir um lífsviðhorf og heimsmynd einstakra stétta og þjóðfélags- hópa. Hversdagslegir atburð- ir og hegðanamynstur hafa orðið tilefni ítarlegrar grein- ingar og niðurstöðurnar not- aðar til að setja fram tilgátur og kenningar um viðteknar reglur og viðhorf í samfélög- um fyrri tíðar. Rit með þess- um áherslum hafa t.d. í Frakk- Var ást í nútídarmerkingu hugtaksins undirstaða og hornsteinn hjónabandsins á fyrri öldum? Ætli ástríkt hjónaband hafi einkennt líf þessarar 18. aldar millistéttar- fjölskyldu? landi, Bretlandi og Vestur- Þýskalandi hlotið mikla út- breiðslu jafnt meðal sagnfræðinga og lesenda sem ekki hafa fagmenntun í fræði- greininni. Þær rannsóknar- áherslur sem hér hefur verið drepið á og þau rit sem litið hafa hafa dagsins Ijós í nafni þeirra hafa þó ekki verið hafin yfir gagnrýni. Undanfarinn áratug eða svo hefur mikil fræðileg umræða og skoðana- skipti átt sér stað um þessa fræðilegu þróun og hcfur sitt sýnst hverjum. Sumir hafa hælt þeim sem unnið hafa cftir þessum aðferðum fyrir að færa út landamæri sagnfræði í hefðbundinni merkingu hug- taksins. Aðrir hafa gagnrýnt þá fyrir þetta og fyrir að fylgja um of tískustefnum í rann- sóknum, sem ekki eigi sér traustan fræðilegan grund- völl. Heimildaval, túlkunar- aðferðir og alhæfingartil- hneigingar hafa verið meðal þeirra atriða sem mest hafa verið rædd í þessu sambandi. Ymislcgt í þcirri gagnrýni sem fram hefur komið í þessu við- fangi á vafalaust fullan rétt á sér. Fram hjá hinu verður ekki litið að hin nýju viðhorf í sagnfræðirannsóknum hafa þegar aukið verulega þekk- ingu okkar á samfélagsgerð fyrri tíðar og vakið almenning og starfandi sagnfræðinga til umhugsunar og umræðu um stöðu fræðigreinarinnar.2 Meðal þeirra „fyrirbæra“ sem mjög hafa dregið að sér 76
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.