Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 38

Sigurður G. Magnússon
Þessi mynd er tekin úr Landakotskirkju og sýnir hluta Melanna og
vestur á Seltjarnarnes. Hún er trúlega tekin á seinni hluta fjórða
áratugarins og lýsir ágætlega hversu strjál byggðin var í
Reykjavík langt fram eftir 20. öldinni.
eðlilegri þróun borgarmenn-
ingarinnar. Kenning þessi er
allrar athygli verð og styður
mjög þær hugmyndir sem
varpað er fram í þessari
grein.24 En ef við hugum
áfram að vinnunni, þá má ætla
að viðhorf þjóðfélagsins til
vinnu kvenna og barna hafi
verið á líkum nótum í sveitum
og í þéttbýli. Þeim var ætlað
að ganga í flest þau störf sem
til féliu og styrkt gátu afkomu
heimilanna. Vinnan var álitin
göfga manninn og því ekkert
við það að athuga að ungir
sem aldnir tækju til hendinni
þegar á þurfti að halda.
unarmynstur fólks hafi tekið
töluverðum breytingum. En
þar með er ekki sagt að al-
menn hugsun þess eða gildis-
mat hafi breyst að sama skapi.
I þessu sambandi mætti gera
að umtalsefni viðhorf fólks til
vinnunnar. Það er ljóst að
framleiðslueiningarnar voru
litlar, bæði í sveitum og í þétt-
býli, á því tímaskeiði sem við
höfum verið að fást við. Það
má því búast við að tengsl
þeirra sem áttu framleiðslu-
tækin og hinna sem seldu
vinnuafl sitt hafi verið mikil.
Hins vegar var skýr stéttar-
munur á þessum hópum og
óhætt er að fullyrða að vald og
forsjá fyrri hópsins hafi vart
verið dregið í efa. Þetta
breyttist nokkuð þegar líða
tók á 20. öldina og þá sérstak-
lega á fjórða áratugnum, þegar
stéttaátök fóru harðnandi
vegna kreppunnar. Hins veg-
ar hefur því verið haldið fram
að ýmsir pólitískir fulltrúar
alþýðunnar, og þá fyrst og
fremst Alþýðuflokksins, hafi
verið undir sterkum áhrifum
bændamenningarinnar. Leið-
irnar sem þeir kusu að fylgja
hafi í raun verið andsnúnar

Mp i['jk. ' 3^L
Fiskvinnsla var mikil í Reykjavík um og eftir aldamótin 1900 og jókst hröðum skrefum
þegar fram á 20. öldina sótti. Stór hluti vinnuaflsíns í þessari iðngrein var konur. Ekki var
óalgengt að þær tækju börnin sín með sér í fiskvinnuna. Óhætt er að fullyrða að
framganga kvenna og barna í atvinnulífinu hafi skipt sköpum fyrir framfærslu margra
alþýðufjölskyldna í Reykjavík.
36