Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 115

Ný saga - 01.01.1988, Blaðsíða 115
ALÞÝÐULÝÐVELDIÐ OG ÍSLAND Meðal þess sem rennir stoðum undir þá tilgátu að um slík tengsl kunni að hafa verið að ræða er hegðun Islendinga á vettvangi Sameinuðu þjóð- anna árið 1958 í atkvæða- greiðslum um ýmis mál er snertu afvopnun, stöðvun kjarnorkuvopnatilrauna, lækkun hernaðarútgjalda og friðsamlega notkun himin- geimsins. íslendingar tóku þá vægast sagt óvenjulega af- stöðu til nokkurra slíkra mála er þeir greiddu atkvæði á skjön við flest önnur NATO- ríki en hegðuðu sér þess í stað á svipaðan hátt og hlutlaus ríki á borð við Finnland og Svíþjóð.8 Ymislegt bendir til að þessi óvenjulega hegðun íslands í atkvæðagreiðslum hafi tengst hagsmunum ís- lendinga í landhelgismálinu, sem setti svo sterkan svip á samskipti íslendinga við aðrar þjóðir haustið 1958. Virðast íslendingar með þessu móti hafa verið að leggja áherslu á óánægju sína í garð Atlants- hafsbandalagsins vegna að- gerðaleysis þess í landhclgis- málinu, vanhæfni bandalags- ins til að tryggja lífshagsmuni íslands gagnvart þcirri ógn sem fólst í aðgerðum Breta á íslandsmiðum.,) Sc cðli Kína- málsins haft í huga virðist ljóst að það hafi vcrið kjörinn vett- vangur fyrir íslcndinga til að láta í ljós slíka óánægju í garð Atlantshafsbandalagsins. I þessu sambandi er mcðal ann- ars vert að hafa í huga að hefðu íslcndingar stutt bandarísku tillöguna í Kína- málinu árið 1958 hefðu þeir látið í ljós sömu afstöðu og ríki, sem þcir áttu í hciftúð- ugri deilu við vegna landhclg- ismálsins, staðið við hlið Bret- lands, sem sent hafði flota sinn á íslensk fiskimið til að vernda breska landhelgis- brjóta. Á sama tíma hefðu ís- lendingar greitt atkvæði á skjön við mörg þeirra ríkja sem lýst höfðu fullum stuðn- ingi við málstað íslendinga í landhelgismálinu. Vangaveltur af þessu tagi eru auðvitað engin sönnun þess að landhelgismálið hafi á einhvern hátt skipt sköpum um afstöðu íslendinga til Kínamálsins árið 1958. Við hljótum að leita annarra vís- bendinga. Hvað til dæmis um sjálfan málflutning íslendinga í þeirri umræðu sem fram fór á Allsherjarþinginginu um þetta mál? í ræðu, sem Thor Thors flutti um Kínamálið á þinginu árið 1958, vísaði hann meðal annars til fyrri afstöðu ís- lands, benti á að íslendingar hefðu ávallt verið þeirrar skoðunar að stjórn Alþýðu- lýðveldisins kínverska yrði að bæta sambúðina við Samein- uðu þjóðirnar áður en hún gæti vænst þess að meirihluti aðildarríkjanna vildi bjóða henni að taka sæti í þessari stofnun.Thor sagði að það væri alltaf álitamál, sem háð væri vandlegri yfirvegun, hve- nær heppilegasti og rétti tím- inn væri kominn til þessa. Hann lagði síðan áherslu á það álit íslcnsku sendinefnd- arinnar að gæta yrði þess að bera ekki fyrir borð rétt For- mósu; þar byggju tíu milljónir manna, sem yrðu að hafa rétt til sjálfsákvörðunar og aðildar að Sameinuðu þjóðunum ef þeir óskuðu þess. Thor sagði að með hliðsjón af stöðu mála tcldu Islendingar að tími til lagfæringar á ríkjandi ástandi nálgaðist óðfluga „og það beri að hefja undirbúning til brcytinga með gætni og stefna áfram að þeim á stjórnmála- legan hátt.“ Eftir að hafa rakið þannig almenna afstöðu ís- lands til Kínamálsins vék Thor Thors að því hvernig ís- lendingar hygðust greiða at- kvæði er borin yrði upp tillaga Bandaríkjamanna um að fjalla ekki á þessu allsherjarþingi um aðild Kína að Sameinuðu þjóðunum. Sagði hann að ís- land mundi sitja hjá við at- kvæðagreiðslu um þessa til- lögu „þar sem við viljum eng- an þátt eiga í endanlegri ákvörðun á þessu þingi. Okk- ar stefna er aðvörun þess, að breytingar verði að gjöra, og að tilkynna það að við óskum þeirra.“10 Thor Thors skýrði ekki nánar ástæðuna fyrir stefnu- breytingu íslendinga í þessu máli en lét bandarískum fjölmiðlum það eftir að velta frekar fyrir sér þessari breyt- ingu og ástæðum hennar. Og slíkar vangaveltur hófust. I fréttapistli til Morgunbladsins skýrði Þór Vilhjálmsson, fréttaritari blaðsins í aðal- stöðvum Sameinuðu þjóð- anna í New York, svo frá get- gátum bandarískra fjölmiðla: New York blöðin í morg- un [24. september] benda á, að færri ríki hafi nú greitt atkvæði gegn því, að rætt verði um sæti Kína, en verið hefur áður, en málið hefur komið fyrir Allsherj- arþingið allt síðan árið 1951. Herald Tribune setur afstöðu íslands í samband við deiluna um fiskveiði- lögsöguna og í fréttum Columbiaútvarpsins í gær- kvöldi var rætt um aukin áhrif kommúnista á ís- lenskt efnahagslíf í þessu sambandi." Umfjöllun af þessu tagi í bandarískum fjölmiðlum á sínum tíma rennir óneitanlega stoðum undir þá tilgátu að tengsl hafi verið á milli af- stöðu íslendinga í Kínamálinu Getur verið að hagsmunir Islendinga í landhelgismálinu hafi stuðlað að breyttri afstöðu þeirra í Kínamálinu á vettvangi Sameinuðu þjóðanna? „Okkar stefna er aðvörun þess, að breytingar verði að gjöra, og að tilkynna það að við óskum þeirra. “ 113
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Ný saga

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný saga
https://timarit.is/publication/806

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.