Vaki - 01.09.1953, Blaðsíða 10

Wolfgang Edelstein:
Dúínó-elegíur
Rainer Maria Rilkes
og hlutverk
skáldskaparins }
Was bleibet aber stifteu die Dicliter.
— Hölderlin —
Ég er alltaf að sjá það betur og betur að það er ekki hægt að skrifa „skýr-
ingar“ við skáldskap. Þó er það kannske hvergi jafn fráleitt og við skáldskap
Rilkes. Svo einstakur er hann, svo bundinn innri tilverureynslu skáldsins, svo
*) Eina réttlætingin íyrir birtingu þessara hugleiðinga er eítirfarandi: Elegíur R. M. Rilkes
eru tíu að tölu og mynda ókljúfanlega heild. Elegíurnar eru aftur nátengdar stórum sonnettu-
bálki, Die Sonette an Orfeus, sem urðu til á sama tíma, í sama innblæstrinum. Ég hef látið
tilleiðast að birta þessi brot eða reyna að fella þau saman handa lesendum ritsins vegna þess
að álitið var að þau myndu auðvelda þeim að skilja bakgrunn og heildareðli, tilgang kvæð-
anna. Hitt er aftur á móti augljóst mál, að jafnvel þótt þessum orðum tækist að einhverju leyti
að sýna heildarstrúktúrinn í lífi og verki þessa skálds, geta þau á engan hátt losað lesandann
við eigin leit og eigið uppgjör um inntak og boð verksins. Reynslan af ljóðinu eins og hún
'birtist í þessum brotum hlýtur vitaskuld að vera einvörðungu persónuleg og því fremur játn-
ing en kommentar.
Það liggur ennfremur í hlutarins eðli að eitt ljóð úr svo miklum bálki (og i ófullkominni
þýðingu) sýnir ekki allan auð hans né grípur yfir allt sviðið sem hann spannar, enda þótt sú
elegía sem hér birtist — hin fyrsta — feli þegar í sér sem I brumknappi stef og temu allra
elegíanna tíu sem og sonnettanna. En vitanlega fær engin þýðing og allra sízt skýringar, jafn-
vel þótt svo vel taekist til að þær verði til einhverrar ofurlítillar hjálpar, — komið i stað fyrir
lestur ljóðanna í frumtextanum. 1
TlMARITIÐ VAKI
8