Vaki - 01.09.1953, Blaðsíða 65

PAULÉLUARD
— POST MORTEM —
Við samantekt þessara brotabrota um
franska Ijóðskáldið Paul Éluard er farið
eftir æviágripi því, sem Louis Parrot
hefur ritað framan við úrval af kvæðum
skáldsins, sem út kom í lítilli bók 1945,
en Parrot sá um útgáfu þeirrar bókar.
Paul Éluard er fæddur 14. desember
1895 í Saint-Denis á Frakklandi. Þar
og í Aulnay-sous-Bois lifði hann bernsku
sína. Á ungum aldri fór hann til Parísar
og byi'jaði nám í l’École Colbert, en
námið varð endasleppt, því að hann
veiktist og varð að leita sér heilbrigðis í
fjöllum Svisslands. Þykir kenna í ásta-
ljóðum hans minninga um þessa daga,
snæviþakin fjöll, heiðan himin. Tvö ár
var hann í Svisslandi og náði aftur heilsu
sinni. En hann var ekki fyrr kominn
aftur til Parísar, árið 1914, en hann
varð að axla byssuna. Stríð var skollið
á. Heimsstríð.
í æskuljóðum skáldsins þykir þess
gæta, hve mikil kynni það hafði af
mannlegri eymd og niðurlægingu. Sjúk-
dómar, stríð. Þessu hafði skáldið kynnzt.
Louis Parrot segir í æviágripi sínu:
,,Hann hefur tekið þátt í óhamingju
allra, og eins og Walt Whitman (en bók
hans, Leaves of Grass, las hann aftur
og aftur) getur hann sagt, að ekkert sem
frá fólkinu kemur sé honum óviðkom-
andi......En í fyrstu ljóðum hans fer
þegar að bera á þeim tveim tilhneiging-
um, sem menn munu verða varir við í
öllum hans skáldskap. Jafnfi'amt því
sem hann vill leitast við að segja okkur
frá öllu því þunglyndi, sem að honum
sækir í þessum heimi, þar sem ham-
ingjan virðist hafa verið gerð útlæg,
koma fram brosandi andlit í ljóðum
hans. Þau koma til hans í líki götunnar,
dýranna, ljóssins, og krefjast þess að
vera einnig tjáð.“
Éluard gefur út fyrstu ljóðabók sína
1917, Le devoir et l’inquiétude, og árið
eftir Poemes pour la Paix.
Á árunum 1919 til 1924 kemur út
tímarit í Frakklandi, sem predikar nýja
stefnu í ljóðlist. Það er Littérature,
fyrsta tímarit súrrealistanna frönsku.
I það yrkja nokkrir ungir menn, sem
síðan eru jafnan nefndir í sömu andrá:
Paul Éluard, Aragon, Soupault, André
Breton, sem stundum er kallaður upp-
hafsmaður súrrealismans. Hefur Éluard
látið þau orð falla um Breton, að hann sé
einn þeirra manna sem bezt hafi kennt
sér að hugsa.
Annar maður úr hópi súrrealista er
talinn hafa haft mikil áhrif á Éluard,
en það er vinur hans Max Ernst, list-
málari og skáld. Aðrir listmálarar koma
við sögu Éluard. Þrír skulu nefndir:
Pícasso, Chirico, Man Rey. Margar
bækur skáldsins hefur Max Ernst
myndskreytt. Einnig sömdu þeir bækur
í sameiningu.
Árið 1924 (sama ár og André Breton
gaf út ávarp súrrealista hið fyrra)
hvarf Éluard af sjónarsviðinu og enginn
vissi hvað orðið hafði af honum. Sú saga
komst á kreik í París, að hann væri lát-
inn. Enginn, hvorki skyldmenni hans
né vinir, hafði hugmynd um hvar hann
TlMARITIÐ VAKI
63