Vaki - 01.09.1953, Blaðsíða 74

RITDÓMAR
Stcfán HörSur Grímsson:
SVARTÁLFADANS. LJÓÐ.
Reykjavík, 1951.
Mér virðist að þessi ljóð séu að nokkru leyti
skyld þeim skáldlega realisma sem var tiðkaður
af ýmsum framfarasinnuðum skáldum á fjórða
áratug aldarinnar. Þar er veruleiki þorps: •
Rautt hús við hornið á öðru húsi
Strompur á mæni hlöðunnar og hallar til vesturs
Gamall maður með staf raular fyrir munni sér
vísu um skapara himins og jarðar
Stráklingar á stelpuveiðum flautandi með
hvítar bringur
Ég elska stelpu í næsta húsi hún lælur ekki
sjá sig
Eigum við að koma út að sjó þegar dimmir
ég og þú þegar dimmir?
(Útsýn í rökkrinu)
— og veruleiki sjávar:
Þilfar: roðgul lik á dökkum fjölum
Stafn: sem heggur í sundur báruhryggi
Spil: sem tekur undir við norðanvindinn
Háseti: sá sem togar í spotta af snæri
Formaður: bátsins Ijótasti maður í glugga.
Löðrið yfir og rifinn skýjaflóki.
Undir er djúpið og þess bleiku skógar.
Það má þó segja að hið skáldlega, hið óút-
jkýrða, eigi meiri ítök í skáldinu en realismi
og skilgreining. Hann yrkir um hátíðina sem
við höldum,
... með blóm í hverjum glugga
luku hinar ókunnu borgir fyrirheitsins
upp glæstum hliðum sínum
hversu vín borganna voru rauð
og dætur borganna höfðu myrkur í hári
og augu af logandi hrafntinnu .. .
og hann kemst að því þegar líður á hátíðina að
Hið bláa haf var alltaf grált
login var fegurð borganna
og húsin eru ekki lengur með grænu þaki
það glamrar i sál heimsins: málmur.
(Nú er garSstígurir.in föguU)
Þessi Ijóð, sem þegar hefur verið vitnað i, eru
án efa með því bezta í bókinni. Einnig mætti
telja: Á kvöldin, Sumar í fislúbœ, Yfir borginni
hár fitt, Kvöldvísur um sumarmál, Van Gogli.
Túlkun höfundar er ákaflega hófsöm og bein,
stundum getur manni jafnvel fundizt að hann
hefði mátt hafa ögn meiri viðhöfn. Táknin sem
hann notar eru yfirleitt konkret, og þó mál-
smekkur hans virðist stundum lítið eitt skeikull,
þó hann umgangist orðin ekki alltaf af nógu
mikilli varfærni, þá er málið yfirleitt fíngert
og nákvæmt.
Hin brúnu fiskinet þorpsins
hanga á grindum og stögum
íæri og stokkaðar lóðir
bíða i hálfrokknum króm.
Skolgráar fjarðarunnir
gjélfra hjá staurabryggjum
og daðra við bikaða súð.
Handan við lyngása græna
fjarst í vestrinu logar
dálítil kringlótt sól.
Og í daufu sólskini kvöldsins
sezt lítil stúlka undir skúrvegg
og bíður þess hljóðlát að einhver
komi hjá næsta horni.
(Sumar í fiskibœ)
Eins og menn sjá er þetta mjög látlaust, ekk-
ert ofskrúð, engin falleg orð: þorp sem skáldið
hefur fundið fyrir sjálfan sig, öldurnar við
bryggjuna, okkur er sagt I trúnaði frá dálítilli
kringlótlri sól og lítil stúlka á von á einhverj-
um hjá næsta horni. Það er alt sem þarf til að
myndin sé fullkomnuð, og það er aðeins það
sem á að vera.
Því miður fellur skáldið þó stundum fyrir
þeirri freistingu að nota orð vegna orða. Litar-
orð hafa verið í mikilli hættu fyrir íslenzkum
skáldum undanfarin ár. Reyndar er Stefán
Hörður Grímsson ekki eins örlátur á litina og
ýms önnur skáld, en til dæmis má geta þess að
í einu ljóði sínu, stuttu, kemur hann þó að
fimm litarorðum: bleikir fingur, gult tjarnar-
TlMARITlÐ VAKI
72