Birtingur - 01.01.1964, Page 52

Birtingur - 01.01.1964, Page 52
3. Þrír pentatónískir tónar (lítil þríund, stór tvíund). Þrenns konar hljómar koma fyrir: 1. krómatiskir klasar (clusters) 2. díatóniskir klasar 3. pentatónískir klasar. Hér er um algjöra samsvörun að ræða milli láréttrar gerðar tónhæðar (laglínu) og lóð- réttrar (hljóma). Gerð tónhæðarinnar er ákaf- lega knöpp en tengslin víðtæk og margbrotin. Seríubútar eru sjaldnast endurteknir orðrétt og oftast er breytt legu, styrkleika og tíma- lengd samsvarandi tóna. Hlutverk tónblæsins er tvíþætt. Annars vegar myndar Magnús skala milli tóns og hvins (á ensku noise, þýzku geráusch) og hins vegar milli þess þekkta, vanalega blæs og hins óþekkta, óvanalega. Skalinn milli tóns og hvins gæti litið þannig út: 1. tónn 2. tónn trem/trillur 3. tónn plokkaður með höndunum 4. tónn flagolett 5. tónn barið með slegli á streng 6. klasi pentatóniskur 7. klasi með hnúunum á strengina 8. klasi díatónískur 9. glissando á strengjunum 10. klasi krómatiskur 11. klasi krómatiskur með lófunum á strengina 12. klasi krómatiskur með flötu járni á strengina Hinn þekkti vanalegi blær píanósins er þeg- ar spilað er á nótnaborðið einstaka tóna eða hljóma. Klasar eru óvanalegri og þá eru þau blæbrigði, sem myndast þegar spilað er inní píanóinu ennþá meira framandi — óútreikn- anlegri. Straumur verksins liggur frá tóni til hvins, frá hinum þekkta vanalega tónblæ til hins óvanalega, óþekkta. Tónblær hefur líka tímagildi. Magnús not- færir sér hinar ýmsu víddir tímans, hinn líðandi tíma sem mældur er í sekúndum, upp- lifunartíma og hinn sögulega tíma (mér kem- ur því miður ekkert betra orð í hug) — for- tíðina. Hinn þekkti, vanalegi tónblær er „gamall“, hefur þróazt á sér hefð og sögu að baki. Músíkölsk reynsla okkar finnur honum stað um leið og við heyrum hann. Framandi, nýr tónblær er „ungur“, við getum ekki kom- ið honum heim og saman við þá músíkölsku reynslu sem við höfum áður haft. Við upplif- um eitthvað nýtt, verðum reynslunni ríkari. Hinn sögulegi tími kemur líka fram í gerð og skipan tónhæðar. Á vesturlöndum hefur tónhæðarskalinn þróazt frá pentatónik til krómatíkur, alltaf orðið fíngerðari. Sonorities mundar að lokum í algjörri krómatík eins og glöggt má sjá á blaðsíðum 3 og 4 í verkinu sjálfu. (Krómatískir klasar og tremóló með 48 BIRTINGUR
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158

x

Birtingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Birtingur
https://timarit.is/publication/823

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.