Birtingur - 01.01.1964, Side 87

mig og hugleiddi málið. Það ráð sem mér
hafði verið gefið fyrir milligöngu Selíkhs (ef
ráð skyldi kalla) virtist mér rangt. Hvað gat
ég gert hér? Tynjanov var að skrifa um Púskín,
Alexei Tolstoj um Pétur mikla. Karmen tók
myndir af dáðríkum rannsóknarleiðangrum
og ráðgerði að fara til Kína. Kolstov var flækt-
ur í stórpólitíkina. En ég hafði ekkert hér
að gera. Þarna útfrá gat ég orðið að gagni: ég
hataði fasismann, ég þekkti vesturlönd. Stað-
ur minn var ekki í Lavrúsjenskígötu.
Þegar ég hafði legið fyrir allan daginn, stóð
ég upp og sagði: „Ég ætla að skrifa Stalín
aftur." Þegar hér var komið, var jafnvel fr-
ínu nóg boðið: „Þú ert genginn a£ göflunum!
Ætlarðu að kvarta undan Stalín við sjálfan
Stalín?“ Ég svaraði byrstur: .,Já.“ Ég skildi
auðvitað, að ég hagaði mér heimskulega, að
allar líkur voru á að svona bréf leiddi til þess
að ég yrði handtekinn, engu að síður sendi ég
þetta bréf.
f þetta skipti var ennþá erfiðara að bíða. f
rauninni bjóst ég ekki við jákvæðu svari og
vissi, að ég gat ekki gert neitt meira en ég
var búinn að gera í málinu; ég hlustaði á út-
varp, las aftur Cervantes og var svo æstur á
taugum, að ég gat naumast borðað. Síðast í
apríl var hringt til mín frá ritstjórnarskrif-
stofum blaðsins: „Þér getið komið og sótt
skilríki yðar, þér fáið vegabréf.“ Hvað hafði
gerzt? Það fæ ég aldrei að vita.
Ungur rithöfundur sem var fimm ára, þegar
þetta var, 1938, sagði við mig nýlega: „Má ég
spyrja yður að dálitlu? Hvernig stóð á því, að
þér lifðuð af hreinsanirnar?“ Hvað gat ég
sagt? Aðeins þetta sem ég er nýbúinn að
skrifa: „Það fæ ég aldrei að vita.“ Ef ég væri
trúaður, mundi ég kannski hafa sagt sem svo,
að vegir guðs væru órannsakanlegir. í upphafi
þessara endurminninga sagðist ég hafa lifað
á tímum, þegar örlög manna líktust ekki skák-
tafli, heldur happdrætti.
Geir Kristjánsson þýddi.
Birtingur
83