Birtingur - 01.01.1964, Blaðsíða 97

meiddi sig; Tsékov sá þá oft berja hina aumk-
unarverðu skenkjara. Sjálfur varð hann lítt
vaxinn að standa með bræðrum sínum við af-
greiðslustörf í búðinni þegar hann var ekki
tepptur í kirkjunni eða skóla. Fólk kom þarna
víðs vegar að því að Taganrog var mikill verzl-
unarstaður. Og hinn ofurnæmi kaupmanns-
sonur fékk mörg efni til athugunar í búðinni
sem var opnuð klukkan fimm á morgnana og
lokað klukkan 11 á kvöldin. í þessari deiglu
mótaðist Anton Tsékov. Líkamanum var ekki
hollt að vaxa upp við þessar aðstæður einsog
síðar kom fram; en sálin var sterk og lyfti
sér á vængjum drauma. Tsékov lærði líka
snemma að leyna hugarkvöl með andríkri
gamansemi eða kaldhæðni og notaðist líka á
því sviði hin djúpskyggna athyglisgáfa og
ærslafengið hugarflug sem á Jreim árum rásaði
fram í gamanmálum. Það varð honum svo
tamt að leyna hugarstríðinu að vinir hans síð-
ar á ævinni sem nutu fyndni hans og skemmti-
legheita í samkvæmum skildu bara ekkert í
því hvaðan maðurinn hefði allt þetta þung-
lyndi sem kom fram í sögum hans. Þegar
Tsékov var 16 ára var guðhræddi kaup-
maðurinn orðinn gjaldþrota og hann flýði
skuldafangelsið með sitt fólk til Moskvu. Ant-
on varð einn eftir til að ljúka skólanámi.
Hann var einmana, eitt sinn tók hann upp á
því að fara í gervi betlara fyrir auðugan
frænda sinn og særði út úr honum þrjá kópeka
sér til mikillar ánægju. Þrátt fyrir allt varð
hann feginn endurfundum við sitt fólk í
Moskvu þrem árum síðar enda sýndi hann
alltaf foreldrum sínum mestu ræktarsemi og
var alltaf að reyna að magna bræður sína til
átaka en þeir voru latir og sumir urðu drykk-
felldir. Fjölskyldan hafði þá hrakizt úr einum
hjallinum í annan í ömurlegum og skugga-
legum hverfum snauðra í Moskvu og hjarði
sveltandi, faðirinn sagði að börnin ættu að sjá
farborða foreldrum sínum og sökk sjálfur í
nöldursamt tómlæti; aðeins einn sonanna afl-
aði tekna; sá elzti var gáfaður maður þótt hon-
um notaðist það lítt, hann hafði flúið að heim-
an; annar Mikail þótti efnilegur málari og
var að nema í myndlistarskóla; flest voru við
nám. Anton kom sem himinsending til Mosk-
vu og færði með sér tvo kostgangara. Súvorín
sem var um sinn útgefandi Tsékovs sagði að
Tsékov hefði skrifað fyrstu sögu sína þegar
hann átti ekki fyrir köku til að gefa móður
sinni í afmælisgjöf, fékk söguna prentaða og
meira að segja borgaða. Hann gekk á lagið og
fór að skrifa að staðaldri smásögur fyrir tíma-
rit og hafði vaxandi tekjur af því, gamansögur
og skopsögur og beitti háðskyni sínu og fyndni
til sívaxandi ánægju fyrr lesendahóp sem óð-
fluga stækkaði. Á þessum árum nam hann
læknisfræði; hann var sívinnandi enda hafði
hlRTINGUR
93