Ritmennt - 01.01.2005, Page 57

Ritmennt - 01.01.2005, Page 57
RITMENNT GADDHESTAR OG GULL í LÓFA Slíkir menn, segir Halldór Laxness, eru „sannkallað súrdeig mannlegs félags" og reynslan sýnir, segir hann, að þeir „leggja gullið í lófa framtíðar". Á yfirborðinu er þetta vitaskuld hrós. Menn eins og Brynjólfur leggja grunninn að farsælli framtíð. En aukamerkingarnar hljóma hér líka svo ekki verður um villst. Súrdeigið: „Varið yður á súrdeigi fræðimannanna og faríseanna." Var Halldór elcki að enda við að segja að Brynjólfur játi aðeins því sem hann veit: hann er fræðimaðurinn pai excellence. Og gullið: „Þér getið ekki þjónað bæði Guði og Mammon." Brynjólfur legg- ur gullið að vísu elcki í lófa skáldsins, eins og konunginum bæri að gera, vildi hann halda trúnaði þess, heldur framtíðarinnar; hann er að vísu elcki málaliði sjálfur, en hann greiðir út mála þar sem hann situr á gullkistunni sem skáldið fær engan hlut í. Þessi tvö stef, fræðimennskan og gullið, halda áfram í næstu efnisgrein. Fyrst spinnur Halldór áfrarn vísindaþráðinn og getur þess að hugur Brynjólfs hafi snemma beinst að vísindum og dregur þá ályktun að það sé þekkingarþráin, „vísindahneigð hans", sem hafi gert hann að marxista. Hann bætir því við að marxisminn sé „eina vísindalega félagshyggjan". Hér mætti lcoma með þá athugasemd að ef slílcir fræðimenn og farísear játa aðeins því sem þeir vita án tillits til afleiðinga, þá gæti hugsast að til væri annars konar félagshyggja en vísindaleg sem hefði ekki jafn afdrifaríkar afleiðingar og krossfesting hinna saklausu gæti verið. Eða er þetta oftúlkun á hinni biblíulegu vísun? Hvað segir í framhaldinu? „í úngum og uppvaxandi sósíalistaflokki er forusta slílcra manna fé betri." Aftur er það forustuhlutverkið og féð: þegar upp er staðið er forustan þó betri en féð, það er illskárra að hafa dugandi konung og félausan, en dáðlausan konung með fullar hendur fjár. Nú mætti ætla að rneira yrði gert úr dugnaði og forystuhlutverki konungsins. En ógreidd kvæðislaunin fara seint úr huga skáldsins: Slíkir menn eru reyndar „nokkurskonar siðferðilegur bánki olckar hinna". Nú er Brynjólfur ekki bara fræðimaður og farísei, hann er líka víxlari í musterinu. Sjálfum forystumanni íslenslcra kommúnista, hörðustu andstæðinga auðvaldsins, er í afmæliskveðju óbeint og undir niðri líkt við auðkýfing og banka. Halldór lýkur afmæliskveðjunni með því að segja að fyrir sig persónulega hafi það verið mikill andlegur og siðferðileg- Brynjólfur Bjarnason. 53
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172

x

Ritmennt

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.