Ritmennt - 01.01.2005, Side 149

Ritmennt - 01.01.2005, Side 149
RITMENNT Ögmundur biskup og þjónustu- menn hans Ögmundur Pálsson (biskupstíð 1521-39) sigldi til Noregs 1533 ásamt föruneyti sínu til þess að sitja fundi norska ríkisráðsins, en þá var Friðrik konungur I látinn.79 í þessari för brá hann sér einnig til Þýskalands.80 Ganga má út frá því sem gefnu, að Ögmundur biskup hafi umgengist Guttorm lögmann og fjölskyldu hans meðan á dvölinni í Björgvin stóð. Hjá Guttormi hefur hann væntanlega hitt Odd og ráðið hann í þjónustu sína.81 Af einu af bréfum Ögmundar á þessu ferðalagi sést að hann hefur ráðið til sín skrifara í Noregi, sem skrifaði á dönskuskotinni norrænu.82 Vel má vera, að hér sé Oddur kominn til skjalanna. Urn vorið 1534 sigldi Ögmundur biskup með vorskipi til íslands. Rík ástæða er til að ætla að Oddur hafi verið honum samskipa. Ögmundur var orðinn ellihrumur og sjóndapur og varð mjög að styðjast við aðstoð sér yngri manna. Um þessar mundir var í Skálholti hópur ungra manna, m.a. Gizur Einarsson (d. 1548), Oddur Eyjólfsson bryti og Gísli Jónsson (1513/15-1587) síðar súperintendent í Slcálholti. Til þessa hóps taldist einnig Eggert Hannesson (1515/18- 1583), sem alist hafði upp í Hamborg.83 Oddur bryti hafði til uniráða hús,84 þar sem ungu mennirnir gátu hist og rætt sín á milli þau mál, sem efst voru á baugi bæði í stjórnmálum og í fræðunum. Þarna hefur myndast lærdómsumhverfi, þar sem grundvöllur var til að fást við fræðistörf. Annálar herma, að Ögmundi biskupi hafi ekki hugnast vel iðja hinna ungu manna og að Oddur hafi unnið við þýðingarstörf ODDUR NORSKI OG NÝJA TESTAMENTIIÐ 1540 úti í fjósi,85 en það kann nú að hafa verið hlýjunnar vegna. Nýja testamentið er allmikill texti og Oddur hlýtur að hafa verið byrjaður á þýðingunni elcki síðar en 1535. Meira að segja má vel vera, að hann hafi verið byrjaður á þessu verki úti í Noregi. Þeim Oddi og Gizuri varð vel til vina, enda hafði Gizur menntast úti í Hamborg á norður-evrópska vísu og var vel að sér í þýslcu. Gizur var einnig mikill áhugamaður um þýðingar og þýddi sjálfur Síraksbók, Orðskviði Salómons, þriðja bindi af Corvíns-Postillu, sem kom reyndar ekki út, og kirkjuordinantsíuna frá 1537 ásamt Forspjallsbréfi.86 Fyrsta íslenska skjalið, sem Oddur er aðili að, er dómur frá árinu 1536,87 en þá var hann orðinn þjónustumaður Ögmundar biskups Pálssonar í Slcálholti. Gizur saknaði Odds vinar síns mjög, þegar hann var farinn frá Skálholti 1538. Um það ber bréf hans til Odds frá því ári ljósan vott.88 ups til Höskuldar biskups í Stafangri frá 1534, ritað á Hattabergi. 79 DIIX, nr. 564. 80 DIIX, nr. 570. 81 Sigurbjörn Einarsson, „Oddur Gottskálksson", bls. XIII. 82 DIIX, nr. 570. 83 Vilborg Auður ísleifsdóttir, Siðbreytingin á íslandi 1537-1565, bls. 152. 84 Jón Egilsson, „Biskupa annálar", bls. 77. 85 Sama heimild, sarna stað. 86 Chr. Westergárd-Nielsen, To bibelske visdomsba- ger og deres islandske overlevering, bls. 1-6. DI X, nr. 95, bls. 117-67. Vilborg Auður ísleifsdóttir, Siðbreytingin á íslandi 1537-1565, bls. 147, 297. Um þýðingar Odds, sjá bls. 150-51. 87 D1IX, nr. 630. 88 DIX, nr. 108. Bréfið er dagsett 2. febrúar 1538. Þetta var um hávetur og engum skipaferðum til Noregs til að dreifa fyrr en í apríl. Jón Helgason ályktar því, 145
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172

x

Ritmennt

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Ritmennt
https://timarit.is/publication/859

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.