Vera - 01.12.2002, Qupperneq 18

MZÍ:
n 5 frfcA STU?LL
fátækt er dýr
Frá árinu 1993 hafa skattleysismörk lífeyris-
þega hækkað um 12%, verðlag um 35% en
laun um 80%. Ef skattleysismörkin hefðu
hækkað í takt við launavísitölu yrðu þau
tæplega 110.000 krónur nú um áramótin en
ekki 67.000.
við launavísitölu yrðu þau tæplega 110.000 krónur
nú um áramótin en ekki 67.000. Það segir sig sjálft að
það yrði mikil kjarabót ef þessi skekkja yrði leiðrétt.
Jóhanna Sigurðardóttir og félagar hafa lagt fram
þingsályktunartillögu um að fundnar verði leiðir til
að afnema eða lækka verulega tekjuskatt á láglauna-
fólk og lífeyrisþega sem hafa tekjur undir lágmarks-
launum en hún hefur ekki fengist samþykkt. í grein-
argerð með tillögunni kemur fram að samkvæmt út-
reikningum Þjóðhagsstofnunar greiddi láglaunafólk
og lífeyrisþegar með laun og bætur undir 90.000
krónum um einn milljarð í tekjuskatt og útsvar á síð-
asta ári. Er þá miðað við heildarlaun, þ.e. greiðslur
frá Tryggingastofnun, lífeyrissjóðum, atvinnleysis-
bætur, húsaleigubætur og fjárhagsaðstoð sveitarfé-
laga.
„Það er ekki hægt að kalla þessa stefnu stjórn-
valda annað en aðskilnaðarstefnu. Ef henni væri
beitt gegn öðrum hópi, t.d. eftir kynþætti, væru
mannréttindasamtök umsvifalaust komin í málið,“
segir Garðar Sverrisson og vísar til þess að ekki er
hægt að lifa af þeirri aðstoð sem samfélagið veitir. Ef
fólk lendir í veikindum, slysum eða missir heilsuna
af öðrum orsökum er það dæmt til fátæktar. Sú byrði
hjálpar því ekki til að ná heilsunni á ný, þess vegna
er þessi stefna dýrari fyrir samfélagið þegar upp er
staðið heldur en ef fólki væru greiddar bætur sem
sem það getur lifað af með reisn.“
Garðar segir að bætur almannatrygginga á Norður-
löndum séu um helmingi hærri en hér á landi. Þar
njóta bótaþegar auk þess ýmissa hlunninda í formi ó-
keypis þjónustu sem ekki fæst hér á landi og þar er
matarverð líka lægra. „Eg segi það hiklaust að það að
laga bætur almannatrygginga væri arðbærasta virkjun-
arframkvæmdin sem íslenskt þjóðfélag gæti ráðist í.
Þar værum við að virkja mannafl sem við svívirðum
nú með því að brjóta fólk niður. Um leið búum við
sumum börnum þannig aðstæður að þau upplifa sig
annars flokks, þau geta ekki tekið þátt í tómstunda-
starfi eins og önnur börn og hafa ekki efni á fötum og
ýmsu öðrum sem ungu fólki þykir nauðsynlegt. A bak
við svona ástand liggja í raun fordómar gagnvart þeim
sem þurfa á hjálp að halda. Við lítum niður á fólk sem
einhverra hluta vegna er ekki fært um að afla sér
tekna. Við virðumst gleyma því að þetta getur komið
fyrir okkur öll,“ sagði Garðar Sverrisson.
Viðmælandi okkar er ósköp venjuleg kona um
fertugt sem lifir á örorkubótum og býr ein með
tveimur börnum á unglingsaldri. Heilsan hefur verið
að bila smátt og smátt, m.a. vegna slysa, ýmis stoð-
kerfisvandamál hafa hrjáð hana og hún hefur farið
í bakaðgerð. Fyrir nokkrum árum var hún metin
75% öryrki en stefndi að því að ná betri heilsu og
var á góðri leið með það þegar hún lenti í bílslysi á-
samt annari konu og þær slösuðust báðar töluvert.
Þegar unnið hafði verið með afleiðingar þess í tæpt
ár veiktist hún hastarlega og í Ijós kom að hún var
komin með alvarlegan lifrarsjúkdóm.
Hún er nú í sex mánaða stífri lyfjameðferð sem
fylgja slæmar aukaverkanir. Öll orkan fer því í að
þola veikindin og þá bæta fjárhagsáhyggjur ekki
líðanina. Þegar hún fékk þær fréttir að konan sem
lenti í bílslysinu með henni fengi margar milljónir í
slysabætur en hún aðeins um 5% vegna miska, eða
200-300.000 krónur vegna þess að hún væri hvort
sem er á örorkubótum, varð hún bæði reið og von-
laus. Bæturnar hefðu getað bætt fjárhag hennar
heilmikið.