Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Page 91

NOKKUR VESTUR-ISLENSK TÓNSKÁLD
73
cló, þá nýlega skrifað. Hann hafði og
haft í smíðum tónverk um Jósef í
Egyptalandi, sem enginn veit nú hvað
af hefir orðið. Þá bjó hann og undir
prentun allstóra söngvabók um eða
eftir aldamótin, og voru í henni tvö
eða fleiri frumsamin lög. Handritið
glataðist, að því er haldið var, úr vörsl-
um íslensks námsmanns í Kaupmanna-
höfn, sem hafði verið borgað fyrir að
sjá um útgáfuna. Dætur Gunnsteins
tvær létu nú á síðari árum fjölrita flest
þessi lög í eina bók.
Lög Gunnsteins eru yfirleitt þýð og
björt, þó með draumkendum þung-
lyndisblæ. 1 því sambandi minnist eg
einkum 1. 5.-7. og 13. Hann féll frá á
besta skeiði, þegar hagur hans var að
rýmka, og er ómögulegt að segja, hve
miklu hann hefði afkastað á þessu
sviði og öðrum, ef heilsa og líf hefði
enst. Til samanburðar má benda á
vin lians og jafnaldra, Jón Friðfinns-
son, sem samdi öll sín bestu tónverk og
lög eftir daga Gunnsteins.
2. Jón Friðfinnsson var fæddur á
Þorvaldsstöðum í Breiðdal, Suðurmúla-
sýslu, 16. ágúst 1875. Voru foreldrar
hans h j ó n i n
þar, Friðfinn-
ur Jónsson og
Halldóra Páls-
d ó 11 i r. Jón
fluttist m e ð
foreldrum sín-
um til Nýja-ís-
lands sumarið
1876, og ílent-
ist þar með
þeim um nokk-
ur ár, en flutti síðar til Winnipeg.
Tvítugur nam hann land í Argyle-
bygðinni og kvæntist þar tveim árum
síðar (1887) Önnu Jónsdóttur, Eyfirskri
að ætt. Eignuðust þau 11 börn, náðu
8 fullorðins aldri, og hafa sum þeirra
fengið söngmentun. Búskapurinn batt
honum þrönga skó, eins og fleirum,
en sönghneigðin varð þeim þó yfir-
sterkari. Hann byrjaði lítið eitt á fiðlu-
spili, en brátt fékk hann sér orgel og
lærði að leika á það mest af sjálfsdáð-
um. Áður langt um leið varð hann org-
anleikari í kirkjum bygðanna. Eftir
það fór hann að semja sönglög við ýms
kvæði og sendi vini sínum Gunnsteini
þau til yfirlits. Þá hafði Gunnsteinn
öðlast nokkra þekkingu í raddskipun
og hvatti Jón til náms. Fékk hann í
fyrstu tilsögn bréflega hjá fyrv.kenn-
urum Gunnsteins. Mun Gunnsteinn
hafa litið yfir og endurbætt raddsetn-
ingu á “Tólf Sönglög”, eftir Jón, sem
út komu í Reykjavík 1904. Eftir 20
ára búskap flytur Jón (1905) til Win-
nipeg með alt sitt sifjalið. Fer hann þá
fyrir alvöru að gefa sig við tónfræði
námi hjá ágætum kennara í borginni.
Á næstu 15 árum orkti hann mörg af
sínum ágætustu lögum, sem prentuð
voru ýmist eftir handriti í blöðunum
eða í lausu forrni. Seinna safnaði hann
þeim flestum eða öllum í heild og gaf
út með nafninu “Ljósálfar”, 1921. Er
það hin glæsilegasta söngbók og hin
ágætasta að innri og ytri frágangi. Þar
er að finna mörg af hans markverðustu
lögum, svo sem “Vor” við kvæði
Jóhanns Sigurjónssonar, “Ljósálfar”
við kvæði Gutt. J. Guttormssonar,
“Sumar” og “Vormenn” við kvæði eftir
Guðmund Guðmundsson, “Vögguljóð”
við kvæði Jóh. Magnúsar Bjarnasonar,
svo aðeins fá séu nefnd af þeim 24 lög-
um, sem í bókinni eru. Telja má víst,
að Jón hafi ritað eitthvað talsvert á
næstu árum, þó eg kunni nú ekki að