Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1950, Page 139

ÞINGTIÐINDI
121
var farinn sama daginn upp eftir til Wpg.,
eri við hittum hann þar næsta dag, og til
Gunnars Sæmundssonar, forseta “Esjunnar”.
Viðtökur voru hinar ágætustu.
Aðrar bygðir hefi eg komið í, en ekki altaf í
beinum þjóðrækniserindum, en samt blandast
þau mál vanalega öll saman. Og líka hafa aðr-
ir menn unnið þjóðræknisstörf bæði beinlínis
og óbeinlínis. Þar teljast prestarnir allir með,
því verksvið þeirra tekur inn þjóðræknina og
heldur henni við. Þar að auki hefir Dr. Rich-
ard Beck, fyrv. forseti, eins og altaf, með ýms-
um hætti sýnt í verki, áhuga sinn fyrir starfi
fclagsins og málstað. 1 tilefni af 30 ára af-
mæli félagsins ritaði hann um það ítarlega
grein, sem birtist í sumar í blaðinu “Akranes”
á fslandi. Hann hefir einnig ritað greinar um
Vestur-lslendinga og félagsmál vor x önnur ís-
lenzk b!öð og tímarit, meðal annars ítarlega
ritgerð um heiðursfélaga vorn, Dr. Joseph T.
Thorson dómstjóra, í rit Biskups tungna-
manna, "Inn til fjalla”, er út kom nýlega. Auk
þess hefir Dr. Beck haldið áfram þjóðræknis-
og landkynningarstarfsemi sinni, bæði í ræðu
og riti hérna megin hafsins, á íslenzku og
ensku. Hann flutti meðal annars, aðalræðuna
á 50 ái'a landnámshátíð íslenzku bygðarinnar
í Brown, Man., sem eg mintist, sem Þjóð-
ræknisdeildin “fsland” stóð að, og á lýðveld-
ishátíðinni að Mountain, N. Dak„ sem Þjóð-
ræknisdeildin “Báran” efndi til. Loks má geta
þess, að hann hefir nú lokið við rit sitt um
íslenzk skáld, “Icelandic Poets, 1880—1940”,
sem nú er í prentun hjá Comell University
Press og kemur að öllu forfallalausu út seinna
í vetur eða með vorinu.
Dr. Beck vinnur með áhuga og elju fyrir
málefnum félagsins og vil eg votta honurn
þakkir fyrir og vona að vér megum lengi
njóta hans.
f sumar sem leið ferðaðist gjaldkeri félags-
ins, hr. Grettir Jóhannsson suður til Minne-
apolis á hátíð Norðmanna þar og var við af-
hjúpunarathöfn Leifs styttu, sem Norðmenn
stóðu fyrir og hann skilaði kveðju Þjóðrækn-
isfélagsins til þeirra. Eins gerði varagjaldkeri
hr. Árni Eggertson, er hann fór suður til
Mountain, N. Dak., og var staddur við vígslu-
athöfn gamalmenna heimilisins þar, þar sem
að lesin var upp kveðja frá félaginu.
Heillaóskaskeyti og bréf hafa í viðbót verið
send víðsvegar til hátíðahalda og annara at-
hafna, og sambönd haldist með deildum og
félögum. En samt er margt sem mátt hefði
vinna í viðbót, ef að tími og möguleikar
hefðu leyft. En eins og eg gat um er tími
nefndarmanna takmarkaður og öll starfsemin
unnin í hjáverkum. Verksviðið er stórt en
tími og kraftar oft mjög takmarkaðir.
Háskólamál.
Þetta mál gæti skoðast að nokkru leyti sem
útbreiðslumál, og unnið hafa að því með mikl-
um áhuga og ágætum árangri, þeir, sem settir
voru í nefndina, sem átti að hafa það mál með
höndum, Dr. P. H. T. Thorlakson, Walter
dómari Líndal, Árni Eggertsson, K.C., Miss
Margrét Pétursson, Grettir Jóhannsson, Lárus
Sigurdson læknir og aði'ir. Nefndarmenn þess-
ir hafa ferðast um íslenzku byggðirnar og ver-
ið i biéflegu sambandi við aði'a íslendinga,
þar sem engar deildir eru, og má telja það
undravert og lofsamlegt hve vel íslendingar
hafa orðið við þessari fjárleitun að stofna
kenslustól í íslenzkum fræðum við háskóla
Manitobafylkis, og helzt af öllu hve vel þjóð-
ræknismenn hafa styi'kt fyrirtækið.
Eins og menn vita, er Þjóðræknisfélagið að-
alstofnun íslendinga vestan hafs, og fleiri
einstaklingar tilheyra félaginu en nokkurri
annari félagsstofnun, er samt mikill fjöldi Is-
lendinga enn utan félagsins, sem ekki telja sig
með í meðlimatölu þess. Fleiri fslendingar
standa utan en innan félagsins. En samt sýnir
fjársöfnunin til fræðslustólsins hvar aðalsam-
tökin Iiggja og hverjir styðja bezt að málum
þjóðarbrots vors, þó að í minnihluta séu.
Háskólanefndin er nú búin að safna
$154,000 (eitt hundiað fimmtíu og fjórum
þúsundum dollara) í beinum fjárframlögum
og loforðum. En af þessari upphæð eru næst-
um því níutíu þúsundir frá þjóðræknismönn-
um og félögum, sem í nánu sambandi standa
við það. Flest allir hinir, sem gefið hafa, nema
í örfáum tilfellum, hafa komið undir bein á-
hrif Þjóðræknisfélagsins, sem hefir gert það
kleyft að ná þessari fjárupphæð saman, sem
hefði, án Þjóðræknisfélagsstofnunarinnar og
deilda hennar verið ógerningur að safna.
Stjórnarnefnd Þjóðræknisfélagsins hefir lít-
inn beinan þátt tekið í fjársöfnuninni, því
hún var undir umsjón nefndarinnar, sem sett
var í það mál. En nefndin hefir haft aðstoð