Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Side 25

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 25
gUðbJörg pálsdóttir og ólöf bJörg steinþórsdóttir
miklu máli. Í hugmyndum um farsælt stærðfræðinám (Van de Walle, 2001) er mikil
áhersla lögð á að nemendur byggi upp þekkingu sína þannig að þeir byggi nýja þekk-
ingu ofan á fyrri þekkingu og tengi saman. Það er talin forsenda þess að nemendur
geti beitt þekkingu sinni og yfirfært hana á önnur svið. Út frá því má álykta að óskir
stúlknanna séu skynsamlegar og eðlilegt að þær hverfi frá stærðfræðinámi ef ekki er í
boði að öðlast raunsanna þekkingu.
Í meginþemanu kynjamyndir kemur skýrt fram að viðmælendur álitu að þeir gætu
lært þá stærðfræði sem þeir vildu. Viðmælendur áttu það sameiginlegt að hafa gengið
vel í stærðfræði í grunnskóla. Fram kom líka að viðmælendur okkar töldu að fáar
stúlkur í framhaldsskóla veldu sér viðbótarstærðfræði en tækju þá stærðfræði sem
þær teldu sig þurfa til að geta haft sem fjölbreyttasta möguleika á framhaldsnámi.
Drengirnir virðast frekar velja stærðfræðitengdar brautir í framhaldsskóla því þótt
þeir séu færri en stúlkur í námi til stúdentsprófs eru þeir álíka margir og þær á slíkum
brautum (Hagstofa Íslands, 2011). Viðmælendur gáfu þá skýringu að stúlkur vilji
skoða ýmsa nýja möguleika í valáföngum og séu leitandi í framhaldsskóla um hvað
þær vilji læra meira eða gera við líf sitt. Drengirnir eru frekar taldir vera vissir um að
stærðfræðiáfangar henti en séu þó ekki svo mikið að velta fyrir sér framtíðinni.
Jafningahópurinn hefur lengi verið talinn áhrifamikill í mótun hugmynda einstak-
lingsins um sjálfan sig og hegðun hans. Í viðtölum okkar kom mjög skýrt fram að
viðmælendur höfðu sterka ímynd af því hvernig stúlkur og drengir væru sem náms-
menn. Hin hefðbundna staðalímynd af hinni iðnu og skipulögðu stúlku og drengnum
sem ekki lítur í bók var skýrt dregin fram þótt allir virtust að einhverju leyti gera sér
grein fyrir að þessi mynd væri ekki sönn. Hún litaði þó sterkt alla umræðu og var
notuð sem skýring á góðum árangri stúlkna. Einnig komu fram þau viðhorf að til þess
að stúlkur gætu náð settu marki þyrftu þær að vinna vel en að drengir hefðu oft góða
greind og þyrftu þess vegna síður að læra til að ná tilskildum árangri. Svipuð viðhorf
koma fram í rannsókn Berglindar Rósar Magnúsdóttur (2003).
Í ýmsum erlendum rannsóknum (sjá t.d. Bjerrum Nielsen, 2004; Walkerdine, 1989)
og í rannsókn Guðnýjar Guðbjörnsdóttur á framhaldsskólanemum (1994) kemur fram
að hugmyndin um hinn greinda, hlutlæga, rökhugsandi karl og hina órökvísu konu
lifir ennþá í vestrænum samfélögum. Unglingar tilheyra oft ákveðnum klíkum sem
sýna hegðunarmynstur byggð á þessum hugmyndum. Gjarnan eru ákveðin kynhlut-
verk í hópunum og oft eru unglingahópar kynskiptir. Í almennri umræðu viðmælenda
okkar um kynjamun kom skýrt fram stöðluð kynímynd. Jafnvel þó að viðmælendur
teldu ekki að þessi mynd ætti við sig eða vini sína álitu þeir hana vera viðmið sem þeir
væru að hverfa frá, oft með stuðningi jafningahóps. Hin staðlaða kynímynd hefur því
væntanlega ennþá töluverð áhrif á viðhorf og hugmyndir ungs fólks.
Viðmælendur töldu foreldra og forráðamenn einnig vera áhrifaaðila. Þeir draga
fram mikilvægi þess að fá stuðning og hvatningu frá þeim til þess að standast kröfur
skólans. Í greininni Noisy girls ræðir Bjerrum Nielsen (2004) um þróun sjálfsmyndar
norrænna kvenna. Hún rekur í greininni þróun þess hvernig ungar konur hafa litið á
möguleika sína og tekur dæmi af þremur kynslóðum kvenna á 20. öldinni. Þar kemur
greinilega fram að konur af yngstu kynslóðinni telja að foreldrar þeirra styðji þær í að
framkvæma eigin hugmyndir en geri jafnframt kröfur um að þær hafi markmið og