Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Blaðsíða 38

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 201138
„bara ef maðUr hefði sett meiri kraft í þetta“
Aðdragandi náms og aðlögun að háskólasamfélaginu
Félagslegur og menntunarlegur bakgrunnur þátttakenda er nokkuð fjölbreyttur. Fjórir
þeirra eru fæddir og uppaldir á landsbyggðinni en þrír eru af höfuðborgarsvæðinu.
Þeir stunduðu framhaldsskólanám í fjölbrautaskólum og menntaskólum af ólíkum
stærðum og gerðum og á mismunandi námsbrautum. Þeim gekk ágætlega í fram-
haldsskóla og höfðu ekki mikið fyrir námi. Flestir töldu að framhaldsskólinn hefði
veitt þeim nokkuð góðan undirbúning fyrir háskólanám. Aðeins einn faðir af þeim
fjórtán foreldrum sem að viðmælendum standa hefur háskólamenntun. Engu að síður
voru viðmælendur á einu máli um að fjölskyldur þeirra hefðu veitt þeim stuðning og
hvatningu til háskólanáms.
Námsval viðmælenda var lítt ígrundað og í sumum tilvikum nánast tilviljanakennt.
Að framhaldsskóla loknum voru þeir óvissir um hvað þeir vildu læra en lýsa því
þannig að þeir hafi ákveðið að ,,prófa“ viðkomandi námsgrein eins og fram kemur í
máli Hrannars:
Þetta er fag sem ég hef svona mikinn áhuga á þannig að það kitlaði mann svolítið
að prófa það. Ég var sko síðasta árið í menntaskóla mikið að skoða hvað ég ætti að
gera og það auðvitað dundu á manni sko kynningar alls staðar að og svo svona datt
maður svolítið inn á þetta þegar maður var að fletta í gegnum námsframboðið og svo
bara líkaði manni þetta vel þegar maður fór að prófa, fór að koma í tíma og þannig
og ákvað bara að halda áfram.
Enginn valdi nám með það að leiðarljósi að námið væri hagnýtt á vinnumarkaði heldur
virðist áhugi, félagsskapur og það að þeir töldu sig ráða vel við námið hafa ráðið
mestu um námsvalið. Þeir töluðu um háskólaárin sem ánægjulegan tíma og þeim leið
almennt vel í náminu. Arna sagði þó að háskólalífið hefði verið talsvert öðruvísi en
hún átti von á. Henni fannst erfitt að vera í stórum nemendahópum og leið miklu
betur í skólanum eftir að hún skipti yfir í þá námsgrein sem hún ílengdist í en þar voru
námskeið tiltölulega fámenn.
Misjafnt er hversu virkan þátt viðmælendur tóku í félagslífi háskólans, allt frá því
að vera mjög virkir til þess að eiga lítil samskipti við samnemendur. Hanna var til
dæmis mjög virk í félagslífi innan skólans og naut félagsskapar samnemenda. Arna
tók hins vegar afar lítinn þátt í félagslífi nemenda. Hún kynntist fáum og þau sam-
skipti sem hún átti við aðra nemendur voru einkum við þá sem hún þekkti fyrir, til
dæmis úr framhaldsskóla. Gísli og Hrannar sögðu það ,,heilmikil viðbrigði að hefja
háskólanám“ og að þeir hefðu saknað framhaldsskólans. Þeir orðuðu það báðir svo
að þeir hefðu þurft að ,,slíta sig“ frá framhaldsskólanum og þeim vinahópi sem þeir
áttu þar.
Þátttakendur voru nokkuð sammála um að þeir hefðu mætt jákvæðu viðmóti í
samskiptum sínum við kennara háskólans en hefðu lítið leitað til þeirra utan kennslu-
stunda. Arna og Brynhildur leituðu þó nokkrum sinnum til kennara til þess að fá frest
á verkefnaskilum og sögðu þá ávallt hafa tekið þeim vel. Arna skilgreindi samskipti
sín við kennara skólans sem ,,persónuleg“ og sagði þá jafnvel hafa haft samband við
sig að fyrra bragði til að inna sig eftir verkefnum sem hún átti að vera búin að skila.