Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Blaðsíða 37

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 37
hrafnhildUr V. k Jartansdóttir, kristJana stella blöndal og sif einarsdóttir
eða meira af 180 eininga grunnnámi og að þeir hefðu ekki lokið háskólaeiningum
í að minnsta kosti eitt skólaár. Allir þátttakendur lögðu stund á nám til BA-gráðu í
félags- eða hugvísindum við Háskóla Íslands. Við framsetningu á niðurstöðum var
þess gætt að ekkert kæmi fram sem gerði einstaklingana þekkjanlega. Þátttakendum
eru hér gefin nöfnin Hanna, Arna, Hrannar, Jóhann, Gísli, Brynhildur og Stefán. Arna
og Brynhildur áttu eftir eitt til tvö námskeið auk BA-ritgerðar en aðrir þátttakendur
áttu einungis BA-ritgerð eftir.
Framkvæmd
Rannsóknin er byggð á hálfopnum einstaklingsviðtölum sem fóru fram á tímabilinu
september 2008 til apríl 2009. Fyrsti höfundur, sem starfað hefur um árabil sem náms-
og starfsráðgjafi við Háskóla Íslands, tók öll viðtölin. Flest fóru þau fram á vinnustað
hans og höfðu viðmælendur hönd í bagga varðandi val á staðsetningu. Hvert viðtal
var 60–90 mínútur að lengd. Í viðtölunum var sjónum beint að líðan viðmælenda í
háskólanáminu, ástæðum þess að þeir hurfu frá námi, starfsferli þeirra og þeim áhrifum
sem þeir töldu að brotthvarf frá námi hefði haft á náms- og starfsferil þeirra, sjálfs-
mynd og almenna líðan.
Greining og úrvinnsla
Við gagnagreiningu var stuðst við nálgun grundaðrar kenningar (e. grounded theory)
þar sem greining fer fram bæði samhliða gagnaöflun og að henni lokinni. öll gögn voru
lesin gaumgæfilega og með opinni kóðun var leitað að þemum eða kóðunarflokkum.
Með markvissri kóðun voru gögnin síðan lesin út frá hverjum kóðunarflokki og leitað
eftir tilteknum atriðum í gögnunum sem tengdust viðkomandi hugtaki eða þema
(Charmaz, 2006). Við gagnagreininguna var beitt sífelldum samanburði (e. constant
comparative method) þannig að tekin voru viðtöl og hafist handa við að greina þau
áður en aflað var frekari gagna. Síðan var frekari gagna aflað, þau unnin með framan-
greindum hætti og greining þeirra borin saman við fyrri greiningar þar til fræðilegri
mettun var náð. Með skipulögðum aðferðum grundaðrar kenningar var leitast við
að safna gögnum sem gáfu sem fjölbreyttasta mynd af viðfangsefninu og fylltu upp í
eyður í niðurstöðunum (Charmaz, 2006; Creswell, 2007).
niðurstöður
Niðurstöðum er skipt í þrjá meginkafla og þar eru kynnt þau þemu sem fram komu í
viðtölunum. Fyrst er fjallað um aðdraganda náms og hvernig viðmælendum gekk að
aðlagast háskólasamfélaginu. Síðan er námstímanum lýst og aðdraganda brotthvarfs.
Að lokum er fjallað um mat viðmælenda á afleiðingum brotthvarfs fyrir þróun náms-
og starfsferils þeirra og almenna líðan.