Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Blaðsíða 155

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 155
maría steingrímsdóttir
Í þriðja kafla er fjallað á skýran hátt um megintilgang og hlutverk leiðsagnarmats
fyrir nemendur, kennara og forráðamenn nemenda. Fjallað er um áhugahvöt og
hversu mikil áhrif hún hefur á gengi einstaklingsins. Hér er einnig að finna ágæta
umfjöllun og góð húsráð fyrir kennara um endurgjöf og samræður í tengslum við
leiðsagnarmat. Ítarleg grein er gerð fyrir nauðsyn þess að draga lærdóm af slíku mati,
bæði fyrir kennara og nemendur. Hér er lögð áhersla á að nemendur sjálfir taki þátt
og læri að leggja mat á eigið nám og framvindu þess. Góða skýringartöflu er að finna
á bls. 35 um hlutverk kennara og nemenda í leiðsagnarmati og hlutverk kennara í
lokamati. Taflan skýrir vel muninn á þessum leiðum og að önnur leiðin útilokar ekki
hina. Einnig vakti eftirtekt viðhorfskönnun þar sem nemendur leggja mat á námsmat
kennara. Það er lærdómsríkt fyrir alla kennara að velta þessum þætti fyrir sér.
Í fjórða kafla kemur hvað skýrast fram hversu nauðsynlegt samspilið er milli náms-
markmiða, leiða að markmiðum og svo mats á því hvernig til hefur tekist, sem er
afar mikilvægt atriði í allri kennslu. Enn fremur speglast hér tengsl aðalnámskrár við
námsáætlanir kennara og framkvæmd í skólastofunni. Hér, eins og í öðrum köflum,
leiðir höfundur lesandann að handhægum verkfærum sem kennarar geta breytt og
aðlagað eigin verkefnum.Verkfærin eiga að geta dregið úr hættunni á að huglægt mat
hafi áhrif á námsmat.
Í fimmta kafla er gerð grein fyrir frammistöðumati og tilgangi þess. Hér er fjallað
um mismunandi leiðir til að skrá upplýsingar um færni og frammistöðu nemenda.
Sérstaklega má benda á umfjöllun höfundar um mat á hópastarfi. Það hefur löngum
verið vandmeðfarinn þáttur í námsmati að meta framlag hvers einstaklings í samstarfi
og samvinnu við aðra. Hér eru settar fram áhugaverðar og fjölbreyttar hugmyndir að
jafningjamati, að sjálfsmati nemenda og einnig gagnkvæmu mati nemenda og kenn-
ara sem stuðlar að ígrundun og aukinni virkni nemenda í eigin námi. Auk þess er
í kaflanum fjallað um hefðbundin skrifleg próf til að meta árangur nemenda. Hér
eru lesendur rækilega minntir á að standa þurfi vel að gerð slíkra prófa og gæta vel
að samræmi kennslu, náms og mats svo að prófspurningar endurspegli markmið og
kennslu og þjóni þar með þeim tilgangi sem þeim er ætlaður.
Mikilvægur þáttur í öllu námsmati er að varpa ljósi á og miðla upplýsingum um
niðurstöður þess til nemenda, foreldra og annarra þeirra sem málin varða. Í sjötta og
síðasta kafla bókarinnar er ítarleg umfjöllun um mismunandi leiðir sem skólum eru
færar í þessum efnum. Hér, eins og í fyrri köflum, má finna fjölmargar hugmyndir þar
um. Margt í þessum kafla á erindi til foreldra eða forráðamanna nemenda og hefur
mikið upplýsingagildi fyrir þá og getur stuðlað að auknum skilningi þeirra á náms-
mati og auðveldað þeim að taka þátt í umræðu kennara um námmat.
Aftast í bókinni er svo að finna fjölda fylgiskjala, sem eru ýmiss konar matsgögn sem
kennarar geta hagnýtt. Þau er hægt að aðlaga, breyta eða nýta sem kveikju að nýjum
hugmyndum. Sannkallaður hugmyndabanki sem undirstrikar gildi bókarinnar sem
handbókar fyrir kennara.
Með bókinni Fjölbreyttar leiðir í námsmati: Að meta það sem við viljum að nemendur læri
er komin út góð handbók með fræðilegu ívafi um námsmat sem haft getur verulegt
gildi fyrir kennara á öllum skólastigum. Bókin veitir gott yfirlit yfir leiðir sem færar
eru að fjölbreyttu námsmati og hún skýrir og sundurgreinir hugtök sem notuð hafa