Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Side 112

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011112
„mín köllUn er að hJálpa og reyna að láta gott af mér leiða“
og vinna með fólkinu þar hafa opnað augu sín enn frekar fyrir erfiðum aðstæðum
þess og hvatt sig enn frekar til að leggja sitt af mörkum í réttindamálum fólks. Á
svipuðum nótum kemur fram í rannsóknum Youniss og félaga (Reinders og Youn-
iss, 2006; Youniss og Yates, 1997) að ungmenni, sem voru í beinum tengslum við þá
sem nutu hjálpar í sjálfboðaliðastarfi og kynntust jafnvel erfiðum aðstæðum fólks,
tjáðu ríkari samkennd með fólki og von um réttlátara samfélag. Um leið upplifðu þau
framlag sitt þýðingarmeira. Sjá má merki um svipaðar niðurstöður í megindlegum
rannsóknum, en þær byggjast á svörum mun eldri þátttakenda (Lundy, 2007; Taylor
og Pancer, 2007).
Ábyrgðarkennd ungmennanna er jafnframt áberandi. Hún kemur fram bæði í því
að þau vilja leggja sitt af mörkum til samfélagsins, sem svipar til niðurstöðu Youniss
og Yates (1997), og því að þau vilja vera góðar fyrirmyndir sér yngri börnum og ung-
mennum.
Í tengslum við samfélagslegan ávinning er óhætt að segja að markmið ungmenn-
anna í sjálfboðaliðastörfunum einkennist af umbótavilja. öll nefna þau mikilvægi
þess að þau, sem ungt fólk, séu virk og láti rödd sína heyrast til að hafa áhrif til góðs.
Nokkur þeirra tilgreina jafnframt hve mikilvægt sé að kynna öðrum reynslu sína af
sjálfboðaliðastörfum og hafa gert það með fyrirlestrahaldi.
Það sem aðgreinir helst sjónarmið ungmennanna er breidd markmiða þeirra. Þau
spanna allt frá því að snúa að tilteknum verkefnum í nærsamfélagi og tengjast líðandi
stund til þess að vera heildstæðari og tengjast umbótum í hinum stóra heimi í nútíð
og framtíð.
Persónulegur ávinningur ungmennanna af sjálfboðaliðastarfinu lýtur að tæki-
færum til að styrkja sjálfstraust sitt og njóta félagsskapar. Í rannsóknum á sjálfboða-
liðastarfi háskólanema hafa þeir einnig nefnt að þeim finnist sjálfstraust þeirra hafa
aukist með þátttökunni (t.d. Taylor og Pancer, 2007). Jafnframt koma þau öll inn á
félagshæfni og nefna mismunandi atriði innan þess ramma. Sum segjast hafa eflt sam-
skiptahæfni sína (lært mikið í mannlegum samskiptum, styrkt sig í samvinnu, þjálfast
í að leysa ágreining) en önnur koma inn á siðferðilega þætti (læra um heiðarleika, sýna
öðrum virðingu).
Þá segja þau eldri úr hópi ungmennanna að sjálfboðaliðastarfið kalli á víðsýni, að
sjá hlutina frá hinum ýmsu sjónarhornum. Eitt þeirra, Helga, sem vinnur að því að
koma málefnum ungs fólks á framfæri, leggur sérstaka áherslu á að starfið efli gagn-
rýna hugsun. Síðast en ekki síst tala þau öll um hvað þátttakan sé skemmtileg og að
góðar stundir fylgi starfinu.
öll ungmennin vilja halda áfram að sinna sjálfboðaliðastarfi á lífsleið sinni. Nokkur
þeirra tengja reynslu sína framtíðaráformum. Eitt þeirra hyggst verða blaðamaður og
skrifa um mannréttindi, annað stefnir á háskólanám í sálfræði og vonast til að geta
tengt framtíðarstarfið sjálfboðaliðaþátttöku og það þriðja stefnir á háskólanám með
áherslu á félags- og stjórnmálafræði. Líkur benda til að þau muni framfylgja hugsun
sinni; rannsóknir (t.d. Astin o.fl., 1999; Hart o.fl., 2007) benda til að sjálfboðaliðastarf
og samfélagsþjónustunám hafi gott forspárgildi um frekara sjálfboðaliðastarf.
Ungmennin taka sjálfboðaliðastarf sitt alvarlega og fást við þýðingarmikil verkefni.
Sum þeirra snúa að vinnu með fáa einstaklinga í nærumhverfi en önnur að fleirum og