Uppeldi og menntun - 01.07.2011, Blaðsíða 151

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 20 (2) 2011 151
kristín bJörnsdóttir
um almenn réttindi sín, líkt og aðrir hópar samfélagsins. Í fjórða hluta bókarinnar
leyfir Hilma gagnrýnisröddum um sérúrræði, blöndun og skóla án aðgreiningar að
hljóma, en eins og gefur að skilja hefur starf styrktarfélagsins fram til þessa fyrst og
fremst einkennst af aðgreinandi úrræðum.
Lokahluti bókarinnar, Til móts við nýja tíma: 1998–2008, er stuttur og fjallar m.a.
um nafnbreytingu félagsins. Hilma greinir frá því hvernig yngri foreldrar barna með
þroskahömlun áttu erfitt með að sætta sig við nafn félagsins og úr varð að félagið fékk
nafnið Ás styrktarfélag. Sagt er frá nýjum verkefnum félagsins sem m.a. snúa að kyn-
fræðslu fólks með þroskahömlun sem lengi hefur verið mikið feimnismál. Enn eru að
koma fram nýjar áherslur í málaflokknum og leikur þar samningur Sameinuðu þjóð-
anna um réttindi fatlaðs fólks stórt hlutverk. Því bind ég miklar vonir við styrktar-
félagið og tel að það eigi ásamt öðrum eftir að stuðla að lögleiðingu samningsins á
Íslandi og tryggja þannig að mannréttindi fatlaðs fólks séu virt til fulls.
Í bókinni eru 25 rammagreinar sem í stuttu og hnitmiðuðu máli fjalla um málefni
fatlaðs fólks og styðja við almenna umfjöllun bókarinnar. Þessar greinar eru margar
hverjar mjög áhugaverðar og má þar til dæmis nefna grein um Átak, félag fólks með
þroskahömlun, sem stofnað var árið 1993 og hefur síðan verið vettvangur fyrir jafn-
réttisbaráttu fólks með þroskahömlun. Atvinnumál hafa verið baráttumál Átaks frá
upphafi, en Styrktarfélag vangefinna stofnaði einmitt fyrsta verndaða vinnustaðinn,
Ás vinnustofu, árið 1981. Vinnustofan þótti róttæk hugmynd enda margir á þessum
tíma sem gerðu ekki ráð fyrir að fólk með þroskahömlun væri hæft til vinnu.
Bókin er ríkulega myndskreytt og auk fjölmargra mynda sem styðja við umfjöllun
höfundar má finna tíu myndaopnur úr starfi félagsins, eins og til dæmis frá Ási vinnu-
stofu, jólaskemmtunum, fundum, Bjarkarási og tónlistar- og leiklistarstarfi. Eini gall-
inn við myndaopnurnar er sá að þar er gömlum og nýjum myndum blandað saman en
ekki tekið fram hvenær myndirnar eru teknar eða hverjir eru á þeim.
Útgáfa bókarinnar hefur margþætt gildi; varðveitir sögu styrktarfélagsins um leið
og hún lýsir með áhugaverðum og gagnrýnum hætti þróun málaflokksins í samhengi
við almenna samfélagsþróun. Foreldrar og áhugafólk um málefni fatlaðs fólks hefur
verið áberandi í sögu félagsins til þessa, en vonandi fær fólk með þroskahömlun sjálft
meira rými í áframhaldandi sögu og framtíð félagsins.
um höfund
Kristín Björnsdóttir (krb4@hi.is) er lektor við Menntavísindasvið Háskóla Íslands. Hún
lauk doktorsprófi í fötlunarfræðum frá Háskóla Íslands 2009 og snúast rannsóknir
hennar einkum um menntun og samfélagsþátttöku fólks með þroskahömlun. Hún
hefur unnið margvísleg störf með fötluðum börnum og ungmennum, m.a. innan
skólakerfisins, þjónustukerfisins og í tómstundastarfi.